LIEFDE  VOOR EN MET MUZIEK

AMOR PELA E COM A MÚSICA

Het is weer bijna zover: Valentijnsdag. Tenzij u op een afgelegen eiland woont heeft u het zeker al gemerkt, de gekte is overal losgebarsten. Veertien februari wordt beschouwd als officiële dag van de liefde, maar waar komt het feest eigenlijk vandaan? Wel, kort samengevat, niemand die het weet want over Sint Valentijn is geen enkele concrete informatie beschikbaar. Sommigen hebben het over christelijke martelaren, anderen vallen terug op verschillende mythen en legendes en volgens nog anderen dankt het zijn ontstaan aan Geoffry Chaucer (auteur van de Canterbury Tales) die het in één van zijn gedichten had over “Want dit was op Sint Valentijnsdag – Als elke vogel daar zijn maatje komt kiezen...”. Overigens, in 1969 besloot de katholieke kerk om, bij gebrek aan enig biografisch gegeven, 14 februari niet langer meer als naamdag van Sint Valentijn te vieren.

Está quase a chegar de novo: o Dia dos Namorados. A menos que viva numa ilha remota, certamente notou, a loucura estourou em todos os lugares. Dia 14 de fevereiro é considerado o dia oficial do amor, mas de onde vem a celebração? Bem, simplesmente ninguém sabe porque não há informações concretas disponíveis sobre São Valentim. Alguns falam de mártires cristãos, outros recorrem a vários mitos e lendas, e outros dizem que deve a sua origem a Geoffry Chaucer (autor dos Canterbury Tales) que falou num dos seus poemas sobre “Pois este era o Dia de São Valentim – quando cada pássaro ali vem escolher seu companheiro...”. Aliás, em 1969 a Igreja Católica decidiu, por falta de dados biográficos, deixar de celebrar o dia 14 de fevereiro como o dia do nome de São Valentim.

Eeuwenlang was Valentijnsdag een gelegenheid om kaarten naar geliefden te sturen, een traditie die vooral in Engeland en Frankrijk bestond maar die later ook naar de Verenigde Staten overwaaide. Dit doet ook echter ook denken aan de Portugese Lenços dos Namorados, een traditie afkomstig uit de regio's Minho, Alentejo en de Azoren. Liefdesboodschappen werden in vers geborduurd op zakdoeken en het was een poëtisch en artistiek middel voor jonge vrouwen van huwbare leeftijd om een verklaring van intieme liefde aan te bieden aan de jongeman van hun dromen. Meer over Valentijnse tradities in Portugal vindt u hier. Overigens, en dit ter zijde, het Portugese koningshuis was in de 14de eeuw het decor voor het onsterfelijk mooi liefdesverhaal van Pedro en Inês. Het koppel wordt ook wel eens de ‘Romeo en Julia’ van Portugal genoemd, maar bedenk dan wel dat Shakespeare pas 250 jaar later met zijn story ten tonele verscheen.

                   Alcobaça, keramiekroute: ‘Puro Amor’ – foto Geta VC

Durante séculos, o Dia dos Namorados foi uma oportunidade de enviar cartões aos namorados, uma tradição que existia principalmente na Inglaterra e na França, mas depois espalhou-se para os Estados Unidos. No entanto, também faz lembrar os Lençóis dos Namorados portugueses, uma tradição originária das regiões do Minho, Alentejo e Açores. Mensagens de amor eram bordadas em lenços em forma de versos, o que era um meio poético e artístico para as jovens em idade de casar oferecer uma declaração de amor íntimo ao jovem dos seus sonhos. Mais sobre as tradições do Dia dos Namorados em Portugal podem ser encontradas aqui. Aliás, no século XIV, a família real portuguesa foi o palco da linda história de amor de Pedro e Inês. O casal às vezes é chamado de 'Romeu e Julieta' de Portugal, mas lembre-se de que Shakespeare só apareceu em cena com sua história 250 anos depois.

De laatste decennia is dit alles, vooral om commerciële redenen, zowat wereldwijd geëvolueerd naar het geven van geschenken, onder de meest diverse vormen, iets waar ook Portugal niet aan ontsnapt is. Bovenvermelde link naar de Portugese tradities wordt afgesloten met een muzikale noot. Het nummer Dois Namorados (Twee Geliefden) van Luísa Sobral vertelt het waargebeurd verhaal van twee jeugdvrienden die elkaar uit het oog verloren en na 68 jaar opnieuw ontmoeten, verliefd worden en op hun 85ste een koppel geliefden vormen. Dit brengt mij eigenlijk bij de echte reden van deze column, namelijk een persoonlijke selectie van Muzikale Hoogtepunten voor Portugese Valentino's die mij in de loop der jaren zijn bijgebleven.

Nas últimas décadas, sobretudo por razões comerciais, quase em todo o mundo tudo isto evoluiu para a oferta de prendas, nas mais diversas formas, algo a que Portugal também não escapou. A ligação acima às tradições portuguesas acaba com uma nota musical. A música Dois Namorados de Luísa Sobral conta a história real de dois amigos de infância que perderam o contato e se reencontram após 68 anos, se apaixonam e se tornam um casal aos 85 anos. Isso realmente me leva ao verdadeiro propósito desta peço, que é uma seleção pessoal de Destaques Musicais para Valentinos portugueses das quais gostei ao longo dos anos.

Om te beginnen het nummer dat best bekend is, om de eenvoudige reden dat Salvador Sobral er vijf jaar geleden internationaal mee scoorde op het Eurovisie Songfestival. Amar pelos dois (Liefhebben voor twee) werd geschreven door voormelde Luísa Sobral, de zus van, en gaat eigenlijk over een verloren liefde en de smeekbede van de afgewezen partner. De link naar de videoclip, tekst en vertaling vindt u hier.

Para começar, a música mais conhecida, pela simples razão de que Salvador Sobral marcou internacionalmente com o tema no Eurovision Song Contest, há cinco anos. Amar Pelos Dois foi escrito pela já referida Luísa Sobral, irmã de Salvador, e trata-se de um amor perdido e da súplica do parceiro rejeitado. O link para o videoclipe, texto e tradução podem ser encontrados aqui.

Haja o Que Houver is een nummer van Madredeus, zeer poëtisch gebracht en met een typisch eenvoudige tekst, kort samengevat: Wat er ook gebeurt, ik ben hier en wacht op jou, kom terug liefste, ik wacht hier al zo lang, ver van jou en krijg het steeds moeilijker… De kristallen stem van Teresa Salgueiro lift het geheel bovendien naar een erg romantisch niveau (videoclip met Portugese tekst).

Haja o Que Houver é uma música dos Madredeus, interpretada de forma muito poética e com um texto tipicamente simples, resumindo: Aconteça o que acontecer, estou aqui esperando por ti, volte querida, estou esperando aqui há tanto tempo, longe de ti e torna-se cada vez mais difícil… A voz cristalina de Teresa Salgueiro também eleva tudo a um nível muito romântico (vídeo clip com texto em português).

                                 

De uitvoering van Madredeus dateert uit 1997, maar later kwam er ook een cover van Diogo Piçarra die een jonger publiek zeker zal aanspreken (videoclip met Engelse vertaling).

A actuação dos Madredeus data de 1997, mas mais tarde apareceu também um cover de Diogo Piçarra que certamente irá agradar a um público mais jovem (vídeo clip com tradução para o inglês).

  

Anda comigo ver os aviões is een nummer van Os Azeitonas, met de populaire toenmalige vocalist Miguel Araújo. Het mag hier zeker niet ontbreken met een fragment als dit: “Schat, je weet hoe graag ik jou zie / Hoeveel ik van je hou / En ik mag hier doodvallen / Als ik je niet op een dag naar Amerika breng / Of Amerika naar jou breng”. Bovendien bestaat er deze mooie versie met de al even populaire António Zambujo, die enkele jaren terug, samen met Araújo in concert, 28 keer de Coliseus in Porto en Lissabon uitverkocht. Niemand deed hen dat ooit voor.

Anda comigo ver os aviões é uma música de Os Azeitonas com, na época, o vocalista popular Miguel Araújo. Certamente não deve faltar aqui um fragmento como este: "Mulher tu sabes o quanto eu te amo / O quanto eu gosto de ti / E que eu morra aqui / Se um dia eu não te levo à américa / Nem que eu leve a américa até ti". Existe também esta bela versão com o igualmente popular António Zambujo, que há alguns anos esgotou os Coliseus do Porto e de Lisboa 28 vezes, juntamente com Araújo em concerto. Ninguém nunca consegiu nisso antes deles.

Een apart verhaal werd vorig jaar geschreven door de pianist/componist Júlio Resende. Hij maakte van de lockdown gebruik om extra te gaan componeren en opende online een Winkel van Muzikale Geschenken. Het idee was om op de Dag der Geliefden een origineel geschenk aan te bieden, onder de vorm van een unieke uitvoering op piano van zijn of haar lievelingsnummer. Alles op video met een persoonlijke boodschap van de muzikant aan beide geliefden. Hoe het met de winkel verder is gelopen weet ik niet. Wat ik wel weet is dat Resende net voordien de plaat Júlio Resende Fado Jazz Ensemble had uitgebracht, waarop hij fado en jazz samenbrengt. Op die plaat staat slechts één gezongen nummer, maar wat voor eentje. Op tekst van Júlio brengt fadozangeres Lina Rodrigues het pakkende Profecia waarin het gaat over mysterie, tragiek en hoop in de liefde. Lina is deel van het Lina_ Raül Refree project, dat met fado hetzelfde doet als Refree voordien deed met flamenco en de Spaanse zangeres Rosália (die ondertussen wereldberoemd is geworden), namelijk traditionele fado en modernistische muziek samenbrengen. Trouwens, het Portugese duo gaat in maart touren door de Lage Landen met een reeks van zes concerten op diverse locaties.

Uma história à parte foi escrita no ano passado pelo pianista/compositor Júlio Resende. Ele aproveitou a quarentena para começar a compor extras e abriu uma Loja de Prendas Musicais online. A ideia era oferecer um presente original no Dia dos Namorados, na forma de uma apresentação única no piano da sua música favorita. Tudo em vídeo com uma mensagem pessoal do músico para os dois amantes. Não sei como correu a loja. O que sei é que Resende acaba de lançar o disco Júlio Resende Fado Jazz Ensemble, no qual combina fado e jazz. Nesse disco há apenas uma música cantada, mas que música. A um texto de Júlio, a fadista Lina Rodrigues canta a envolvente Profecia em que se trata de mistério, tragédia e esperança no amor. Lina faz parte do projeto Lina_Raül Refree, que está a fazer com o fado o mesmo que Refree fez antes com o flamenco e a cantora espanhola Rosália (que desde então se tornou mundialmente famosa), nomeadamente juntando o fado tradicional e a música modernista. Aliás, o duo fará uma digressão pelos Países Baixos em março com uma série de seis concertos em vários locais. 

Laat me toe nu eventjes Portugal aan de Lage Landen te linken. Fernando Lameirinhas moest met zijn familie in 1959 Portugal ontvluchten en kwam via België (waar hij samen met zijn broer wereldhits scoorde als het duo Jess & James) in Nederland terecht. Hij werkte tientallen jaren samen met zowat alle belangrijke Belgische en Nederlandse muzikanten en is momenteel, op zijn 78ste, aan zijn afscheidstournee bezig. Samen met Peter Slager van Bløf schreef hij het nummer Abraça-me/Omhels me dan. Zij brengen het hier live, samen met Régis Gizavo, Jacqueline Govaert en het Metropole Orkest.

Permitam-me agora ligar Portugal aos Países Baixos. Em 1959 Fernando Lameirinhas teve que fugir de Portugal com a família e chegou na Holanda via Bélgica (onde ele e seu irmão fizeram sucessos mundiais como a dupla Jess & James). Por décadas ele trabalhou com quase todos os músicos belgas e holandeses importantes e atualmente está, aos 78 anos, em sua turnê de despedida. Junto com Peter Slager do Bløf ele escreveu a música Abraça-me/Omhels me dan. Eles tocam ao vivo aqui, junto com Régis Gizavo, Jacqueline Govaert e o Metropole Orkest.

Trovante is een rockgroep die in de jaren 80 de successen opstapelde. In 1987 kwam het album Terra Firme uit met daarop het nummer Perdidamente dat een echte klassieker werd, op tekst van Florbela Espanca (1894-1930). Deze grootheid uit de Portugese literatuur schreef in haar korte, dramatische leven gevoelige en vaak wanhopige teksten die uitermate geschikt zijn voor musici. Getuige daarvan het boek met CD O Fado dat twee jaar terug verscheen en waarop zowat alle grote namen uit de fado te horen zijn. In Perdidamente heeft ze het over liefde en legt uit dat houden van iemand boven alles en nog wat staat. “Poëet zijn …. is de wereld terugbrengen tot één schreeuw / is van jou houden, zoveel, hopeloos / Het is jij die ziel, bloed en leven bent in mij / En dit al zingend zeggen aan iedereen!”. Luís Represas was de zanger van Trovante en ging na de split voor een solo carrière. Hij maakte samen met fadozanger Ricardo Ribeiro deze erg mooie versie.

Trovante é um grupo de rock que acumulou sucesso nos anos 80. Em 1987 foi lançado o disco Terra Firme que tem a música Perdidamente, que se tornou um verdadeiro clássico, com letra de Florbela Espanca (1894-1930). Na sua curta e dramática vida, esta grande figura da literatura portuguesa escreveu textos sensíveis e muitas vezes desesperados, extremamente adequados para músicos. Prova disso é o livro com o CD O Fado que surgiu há dois anos e no qual se podem ouvir praticamente todos os grandes nomes do fado. Perdidamente fala de amor e explica que amar alguém está acima de tudo. “Ser poeta... é reduzir o mundo a um grito / é amar-te tanto, sem esperança / És tu que em mim és alma, sangue e vida / E cantar isto a todos!”. Luís Repres era o vocalista do Trovante e depois da separação partiu para uma carreira a solo. Fez esta linda versão junto com o fadista Ricardo Ribeiro.

                  

Dan nu een hele lading ineens. Fausto Bordalo Dias is zowat mijn favoriete singer songwriter in Portugal en bracht in 2007 een verzamelplaat uit, 18 canções de amor e mais uma de ressentido protesto (18 liefdesliedjes en één wrokkige protestsong). Daarop staat bijvoorbeeld het nummer Eu tenho um fraquinho por ti (Ik heb een zwak voor jou), waaruit dit fragment: "ik hou van jouw valsspelen / van jouw spitse grap / van jouw speelse pointe / van jouw respectloosheid / van jouw vrolijke kant / van jouw geestige trek / met andere warme woorden / ik heb een zwak voor jou".

A seguir, uma carga inteira de uma só vez. Fausto Bordalo Dias é quase o meu cantor e compositor favorito em Portugal e em 2007 lançou uma coletânea, 18 canções de amor e mais uma de ressentido protesto. Contém, por exemplo, a música Eu tenho um fraquinho por ti, com este fragmento: "gosto de ti trapaceira / da tua piada certeira / do teu aparte final / do teu jeito irreverente / do teu aspecto contente / do teu modo bestial /noutra palavra mais quente / eu tenho um fraquinho por ti.".

 

Tot zover mijn selectie die uiteraard zeer subjectief is. Als u een objectief zicht wil op wat de Portugezen als mooie liefdesliedjes ervaren, dan kan dit. In 2018 ging de EU van start met de stemmingen voor het eerste liedjesboek van de Europese Unie, uitgaande van het idee: ”De 27 landen binnen de EU weten zeer weinig over elkaar. Het met elkaar delen van nationale muzikale schatten lijkt een directe manier om elkaar wat beter te leren kennen”. Muziekliefhebbers van de verschillende lidstaten mochten de nominaties voor hun nationaal ‘songbook’ kiezen in zes verschillende categorieën waaronder ook liefdesliedjes.

Tanto para a minha seleção que é obviamente muito subjetiva. Se quiser uma visão objetiva do que os portugueses vivenciam como belas canções de amor, isso é possível. Em 2018, a UE começou a votar no primeiro songbook da União Europeia, com base na ideia: “Nós, os 27 povos da UE, sabemos muito pouco uns sobre os outros! Partilhar tesouros musicais nacionais parece ser uma maneira direta de nos ficarmos a conhecer melhor. Se os cidadãos europeus querem realmente dar o passo da economia – carvão, ferro e peixe – para o lado social e cultural, todos temos de tomar posse da UE, porque ela pertence-nos a nós, cidadãos.” Os amantes da música dos diferentes estados membros foram autorizados a escolher os nomeados para seu cancioneiro nacional em seis categorias diferentes, incluindo canções de amor.

De tien Portugese genomineerden in deze categorie waren:

Os dez nomeados em Portugal foram:

Amar Pelos Dois - (Letra e Música: Luisa Sobral)

Perdidamente – (Letra: Florbela Espanca /Música: João Gil)

A Paixão – (Letra: Carlos Tê / Música: Rui Veloso)

Bairro do Amor – (Letra e Música: Jorge Palma)

Barco Negro – (Letra: David Mourão Ferreira / Música: Caco Velos e       Piratini, Amália Rodrigues)

A noite passada – (Letra e Música: Sergio Godinho)

Só gosto de ti – (Letra e Música: Pedro Ayres Magalhães, Heróis do Mar)

Canção do engate – (Letra e Música: António Variações)

A flor de verde pinho – (Letra: Manuel Alegre / Música: José Niza) Carlos     do Carmo

Vinte anos – (Letra e Música: Jose Cid)

              Fonte: https://www.eu-songbook.org/press-coverage/press-dk/#portugal

  Leiria, Fonte dos Namorados - © Threeohsix

 Decoração de rua  em Óbidos – © Greta VC

Lieve lezer, lezeres, ik wens u een idyllische Dag van de Liefde en denk nu niet dat u hiervoor niet in aanmerking komt. Uit de toename van het aantal Valentijnskaarten dat de winkels uit vliegt, blijkt dat Valentijnsdag steeds vaker ook gebruikt wordt als teken van appreciatie voor de vriendschap en genegenheid van vrienden en familie. Of zoals Jùlio Resende van het hogergenoemd winkeltje het stelt: “Liefde kent geen grenzen, net als de muziek”. Feliz Dia de São Valentim.

Querido leitor, leitora, desejo-lhe um idílico Dia do Amor e não pense que tudo isto não é para si. O aumento do número de cartões do dia dos namorados que se vende nas lojas prova que o Dia dos Namorados também é cada vez mais utilizado como sinal de apreçiação pela amizade e carinho de amigos e familiares. Ou como diz Júlio Resende da loja acima mencionada: “O amor não conhece fronteiras, tal como a música”. Feliz Dia de São Valentim.

RODRIGO LEÃO WERKT TRILOGIE AF

RODRIGO LEÃO TERMINA TRILOGIA

Zonder veel aandacht voor het zebrapad, waarop ik zowat halfweg was geraakt, kwam ze de Praça Luis De Camões opgereden, of beter gezegd opgestoven. Daardoor keek ik plots ongewild diep in twee donkere amandelvormige ogen, ingebed in een gezicht, annex kapsel, dat het midden hield tussen de sixties versies van Cher en Tina Turner. Ze reed me net niet omver, een subtiele groet met haar in kant gehulde rechterhand diende als verontschuldiging en weg was ze, in haar kleurrijke outfit op haar fluo groene fiets. “Estranha beleza, vreemde schoonheid...”, dacht ik zo. Onwillekeurig dacht ik terug aan dit tafereel van enkele jaren terug toen ik het meest recente werkstuk van Rodrigo Leão, A Estranha Beleza da Vida, instreamde... 

Sem prestar muita atenção na passadeira, na qual já estava quase na metade, ela entrou na Praça Luís De Camões, ou  melhor dito, precipitou-se. E assim, de repente, sem querer, olhei profundamente em dois olhos escuros em forma de amêndoa, incrustados num rosto, corte de cabelo anexo, que ficava algures entre as versões dos anos sessenta de Cher e Tina Turner.  Ela mal me derrubou, uma saudação sutil c om sua mão direita envolta em renda serviu como um pedido de desculpas e foi se embora, em seu traje colorido na sua bicicleta verde fluorescente.  “Estranha beleza, beleza estranha ...”, pensava.  Involuntariamente, pensei nessa cena de de há alguns anos, quando transmiti o trabalho mais recente de Rodrigo Leão, A Estranha Beleza da Vida.

Rodrigo Leão wordt algemeen beschouwd als één van de belangrijkste hedendaagse Portugese componisten-muzikanten. Hij heeft na bijna 40 jaar een bijzonder interessante voetafdruk nagelaten in het Portugese muzikale landschap. Ik ga even terug naar 1982, Rodrigo is dan net achttien geworden en wordt als bassist/toetsenist gevraagd door Sétima Legião, een indie-rock band die ook werkt met traditionele Portugese instrumenten. Daarnaast richt hij in 1985, samen met Pedro Ayres Magalhães, het ensemble Madredeus op. De akoestische aanpak van invloeden uit die muzikale smeltkroes, genaamd Lissabon, leidt tot een unieke sound, gebaseerd op een mix van fado, pop, tango, minimal en world music. De bijdrage van Rodrigo Leão op synthesizer is een belangrijk element voor de aparte klankkleur die de groep typeert. Op de eerste internationale optredens in België, begin jaren negentig, laat Madredeus een onuitwisbare indruk na en al snel volgt internationaal succes met concerten op de grootste podia wereldwijd.

Rodrigo Leão é amplamente considerado um dos mais importantes compositores-músicos portugueses contemporâneos. Depois de quase 40 anos, deixou uma pegada muito interessante no panorama musical português. Volto a 1982, quando Rodrigo acaba de fazer dezoito anos e é convidado como baixista / teclista pelos Sétima Legião, uma banda de indie-rock que também trabalha com instrumentos tradicionais portugueses. Em 1985 Rodrigo também funda o ensemble Madredeus, juntamente com Pedro Ayres Magalhães. A abordagem acústica das influências do caldeirão musical, chamado Lisboa, resulta num som único, baseado numa mistura de fado, pop, tango, minimal e world music. A contribuição de Rodrigo Leão no sintetizador é um elemento importante para o timbre distinto que caracteriza o grupo.  No início dos anos 1990, nas primeiras apresentações internacionais na Bélgica ,os Madredeus deixam uma impressão indelével e o sucesso internacional logo se segue com shows nos maiores palcos do mundo. 

Tussendoor gaat Leão ook van start met een eigen project, Rodrigo Leão & Vox Ensemble, dat in 1993 met Ave Mundi Luminar een eerste, overwegend muzikale, plaat aflevert. Hij beseft dat de neo klassieke stijl van zijn eigen werk niet kadert in de wereld van Madredeus noch die van Sétima Légião, en als die groep in 1994 opteert voor een langdurige pauze, verlaat hij beide bands en gaat volledig voor een solo carrière.  In 1997 componeert hij de muziek voor het project Os Poetas, waarbij werk wordt gebracht van de grote Portugese dichters met begeleidende muziek. De plaat Entre Nós e as Palavras is zo’n succes dat er ondertussen al enkele heruitgaven zijn gevolgd en ook live wordt het project nog regelmatig hernomen op allerhande poëzie events.

Entretanto Leão também inicia seu próprio projeto, Rodrigo Leão & Vox Ensemble, que em 1993 lança um primeiro álbum, principalmente musical, intitulado Ave Mundi Luminar. Ele percebe que o estilo neoclássico da sua própria obra não se enquadra no mundo dos Madredeus nem no dos Sétima Légião, e quando em 1994 o grupo opta por uma longa pausa, abandona as duas bandas e segue completamente a carreira solo. Em 1997 compôs a música para o projeto Os Poetas, que apresenta obras de grandes poetas portugueses com acompanhamento musical. O disco Entre Nós e as Palavras é um sucesso tal que várias reedições se seguiram e o projeto também é regularmente repetido ao vivo em vários tipos de eventos de poesia.

Op vandaag, 27 jaar en meer dan 25 albums later, staat Rodrigo Leão op een toppunt in zijn carrière. Op zijn palmares staan platen als Pasión (de plaat van de doorbraak in 2000), Cinema (door het Amerikaanse tijdschrift Billboard uitgeroepen tot één van de beste platen van 2004), O Mundo (2006, zijn definitieve  internationale doorbraak), A Mãe (2009, met platina bekroond na 5 weken op nummer 1 in Portugal), O Espiríto de um País (concert op de trappen van het parlement in Lissabon naar aanleiding van 40 jaar Anjerrevolutie in 2014), en O Retiro (zijn debuut voor Deutsche Grammophon in 2015, samen met het Gulbenkian koor en orkest). Zijn veelzijdigheid etaleert hij ook op verschillende soundtracks, o.a. voor de serie Equador, de film The Butler, die een Oscar nominatie oplevert, en de Netflix documentaire The Edge Of Democracy. De Spaanse regisseur Pedro Almodovar noemt hem “één van de meest geïnspireerde componisten wereldwijd”.

Hoje, 27 anos e mais de 25 discos depois, Rodrigo Leão está no auge da carreira.  Seus palmares incluem  álbuns como   (o álbum de destaque em 2000), Cinema (eleito um dos melhores álbuns de 2004 pela revista americana Billboard), O Mundo (2006, seu avanço internacional definitivo), A Mãe (2009, disco de platina após 5 semanas no número 1 em Portugal), O Espírito de um País (concerto na escadaria da Assembleia da República em Lisboa por ocasião dos 40 anos da Revolução dos Cravos em 2014), e O Retiro (estreia no Deutsche Grammophon em 2015 , juntamente com o coro e orquestra Gulbenkian).  Ele também mostra sua versatilidade em várias trilhas sonoras, incluindo para a série Equador, o filme The Butler, que foi candidato nomeado ao Óscar, e o documentário da Netflix The Edge Of Democracy.  O diretor espanhol Pedro Almodovar considera Leāo “um dos compositores mais inspirados do mundo”.

Een rode draad doorheen het werk van Rodrigo Leão is de samenwerking met internationaal gewaardeerde artiesten. Om er maar enkele te noemen: Beth Gibbons (Portishead), Neil Hannon (The Divine Comedy), Stuart Staples (Tindersticks), de Japanse wereldster Ryuichi Sakamoto, Joan as Police Woman en niet in het minst Scott Matthew, waarmee hij een volledig album uitbracht (Life is Long). In eigen land nodigde hij namen als Nuno Guerreiro, Teresa Salgueiro en Lula Pena uit. Met zijn vaste begeleidingsband Cinema Ensemble pikte Leão muziek op uit alle windstreken en mixt hij fado, tango, chanson, pop, folk en klassieke muziek in een uniek concept. Alles wordt bijna filmisch verwerkt tot een melancholisch verhaal, vol warmte en emoties, waarbij de stemmen van de gastartiesten als personages fungeren. Sfeervolle, zweverige passages worden afgewisseld met muzikaal sterk uitgewerkte fragmenten om tot een schitterend geheel te komen.

Um traço comum na obra de Rodrigo Leão é a colaboração com artistas consagrados internacionalmente.  Citando alguns: Beth Gibbons (Portishead), Neil Hannon (A Divina Comédia), Stuart Staples (Tindersticks), estrela mundial japonesa Ryuichi Sakamoto, Joan as Police Woman e, por último, mas não menos importante, Scott Matthew, com quem gravou um álbum inteiro (Life is Long). No seu país convidou artistas como Nuno Guerreiro, Teresa Salgueiro e Lula Pena.  Com a sua banda permanente Cinema Ensemble, Leão levou música de todo o mundo e mistura fado, tango, chanson, pop, folk e música clássica num conceito único. Tudo se processa quase cinematograficamente numa história melancólica, cheia de calor e emoções, em que as vozes dos artistas convidados atuam como personagens.  Passagens atmosféricas elevadas são intercaladas com fragmentos musicalmente elaborados para chegar a um resultado magnífico.

Recent heeft Rodrigo Leão A Liberdade afgewerkt, een trilogie die alles te maken heeft met de pandemie. Het album O Método bracht hij uit net voordat hij zich, als zovele anderen, verplicht zag van thuis uit te gaan werken. Daarop trok hij zich met zijn familie terug in de mooie Alentejo, waar rust en natuur de inspiratie vormden voor negen nieuwe nummers op de digitale EP Avis 2020, een sfeervol, zweverig en ietwat bevreemdend geheel. enslotte kwam enkele weken terug A Estranha Beleza Da Vida op de markt. Als een vorm van verlossing na de lockdown, een onbewuste vorm van vergeten, is het deze keer een plaat geworden met, naast de melancholie, veel luchtige, positieve energie, en andermaal een aantal verrassende gasten zoals Kurt Wagner (Lambchop), Martirio, Suso Saiz, Surma en Michelle Gurevich. De diversiteit op de plaat, die bijvoorbeeld ook de frivoliteit van de jaren 50 opzoekt, levert een aantal prachtsongs op die Rodrigo Leão andermaal als een film gemonteerd heeft om tot een uniek eindproduct te komen, een orgelpunt van klankkleuren als afsluiter van deze trilogie. Zelf zei de artiest hierover: “Alles wat er het afgelopen jaar is gebeurd, deed me nog meer nadenken over de smalle grens tussen leven en dood… Ik heb haar (de trilogie, nvdr) ‘Liberdade’ genoemd omdat we een periode hebben beleefd met minder vrijheid in ons dagelijks doen en laten, maar we behielden de vrijheid om te creëren en om erg verschillende muziekstijlen te mixen. Er is een vrijheid die ik altijd al zocht en die erin bestaat niet in één muziektrend gevangen te zitten. Er zit veel cross-over van volkse muziek, klassiek en ‘pop’ in deze drie werken”. Dit doet me eigenlijk ook denken aan een andere interpretatie van het politiek Belgische ‘rijk der vrijheid’. Wat wel vast staat is dat Rodrigo Leão met A Estranha Beleza Da Vida een dijk van een plaat heeft afgeleverd, ‘wonderbaarlijke schoonheid’ als afsluiter van een al even beklijvende trilogie.

Recentemente Rodrigo Leão finalizou A Liberdade, uma trilogia que tem tudo a ver com a pandemia. Lançou o álbum O Método pouco antes de, como tantos outros, se sentir obrigado a trabalhar de casa.  Retirou-se então com a família no Alentejo, onde a paz e a natureza inspiraram nove novas canções do EP digital Avis 2020, um disco atmosférico, flutuante e algo alienante.

Finalmente, há algumas semanas, foi lançado A Estranha Beleza Da Vida. Como forma de redenção após o lockdown, forma inconsciente de esquecimento, desta vez tornou-se um disco com, além da melancolia, muita energia alegre e positiva, e mais uma vez uma série de convidados surpreendentes como Kurt Wagner (Lambchop), Martirio, Suso Saiz, Surma e Michelle Gurevich. A diversidade do disco, que também vai à procura da frivolidade dos anos 1950, rende uma série de belas canções que Rodrigo Leão mais uma vez editou em filme para chegar a um produto final único, a apoteose  de timbres como o encerramento de esta trilogia.  Sobre isso o próprio artista disse: “Tudo o que aconteceu no ano passado me fez pensar ainda mais na linha estreita entre a vida e a morte ... Chamei-a (N.E.: a trilogia) de 'Liberdade' porque passamos por um período de menos liberdade em nossas atividades do dia a dia, mas mantivemos a liberdade de criar e misturar estilos musicais muito diferentes.  Há uma liberdade que sempre busquei, que consiste em não ficar preso numa tendência musical.  Há muito cruzamento de música folclórica, clássica e 'pop' nessas três obras.”.  Na verdade, isso faz-me lembrar de uma interpretação diferente do ‘império da liberdade’ da Bélgica.  O certo é que Rodrigo Leão tem feito com A Estranha Beleza Da Vida um disco impressionante como conclusão de uma trilogia igualmente cativante.

Friend of a friend is het eerste nummer op A Estranha Beleza Da Vida, en meteen ook een eerste hoogtepunt. Tekst en stem worden geleverd door de Canadees-Russische singer-songwriter Michelle Gurevich, die vroeger onder de naam Chinawoman door het leven ging. Met haar tragikomische lyrics en rokerige contra-alt wordt ze al eens een vrouwelijke versie van Leonard Cohen genoemd. Voor ze definitief voor haar muziek carrière koos was ze 10 jaar actief in de film industrie en wou eigenlijk cineaste worden. De link met Rodrigo Leão is op die manier dus eigenlijk niet ver te zoeken. Voor wie meer van haar wil horen: ze staat op 25 januari geprogrammeerd op het GIF (Ghent International Festival), voor haar eerste concert ooit op Belgische bodem. Michelle en Rodrigo spelen zichzelf in de videoclip van deze vrolijke song. Het beeldmateriaal, in een productie van Michelle, werd geschoten in hun respectievelijke thuissteden Kopenhagen en Lissabon, zonder dat de twee artiesten elkaar ontmoet hebben voor de opnames.

Friend of a friend é a primeira música de A Estranha Beleza Da Vida, e também um primeiro destaque. A letra e a voz foram fornecidas pela cantora e compositora canadense-russa Michelle Gurevich, anteriormente conhecida como Chinawoman. Com as suas letras tragicómicas e contra-alto esfumaçado, ela já foi chamada de uma versão feminina de Leonard Cohen. Antes de finalmente escolher a sua carreira musical, ela trabalhou na indústria cinematográfica por 10 anos e realmente queria se tornar uma diretora de fotografia. Portanto não é difícil encontrar a ligação com Rodrigo Leão.  Para quem quer ouvir mais dela: ela está programada para o dia 25 de janeiro no GIF (Festival Internacional de Gante), para o seu primeiro show em solo na Bélgica.  Michelle e Rodrigo participam do videoclipe dessa música animada.  As filmagens, produzidas por Michelle, foram filmadas nas respetivas cidades de Copenhaga e Lisboa, sem que os dois artistas se encontraram nas filmagens.

ISABELLA VAN PORTUGAL BLIKVANGER OP MECHELSE TENTOONSTELLING 

ISABEL DE PORTUGAL CHAMARIZ DE EXPOSIÇÃO EM MECHELEN

In het Mechelse museum Hof van Busleyden loopt momenteel de tentoonstelling 'Uitbundig Verleden. De Bourgondiërs door Romantische ogen', nog tot 27 februari. Op de affiche, als blikvanger van de expo, vond ik het schilderij ’De hertogin van Bourgondië (Isabella van Portugal) tegengehouden aan de poorten van Brugge’, een doek dat mij nog onbekend was. Het gaat om een werk van de Franse kunstenaar Sophie Rude (1797-1867), die een tijdlang in Brussel woonde, en het dateert uit 1841. 

Em Mechelen, no museu Hof van Busleyden está a decorrer a exposição  'Exuberante passado. Os borgonheses vistos com olhos românticos', até 27 de fevereiro. No cartaz, como chamariz da exposição, encontrei o quadro 'A Duquesa da Borgonha (Isabel de Portugal) parada às portas de Bruges', uma tela que até então me era desconhecida. É uma obra da artista francesa Sophie Rude (1797-1867), que viveu durante algum tempo em Bruxelas, e que data de 1841.

Op het schilderij zien we Isabella van Portugal, echtgenote van Filips de Goede, en haar zoontje, dat we later zullen kennen als Karel de Stoute, op de vlucht voor Brugse opstandelingen die zich in 1436 tegen de hertog keerden. Hun koets wordt aan de Brugse stadspoorten tegengehouden in een dramatisch tafereel. Agressieve burgers bedreigen de hertogin en haar gevolg, terwijl zij wanhopig haar zoontje probeert te beschermen. Op de achtergrond herkennen we o.a. toenmalige belfort. Het werk had voor de kunstenares ook een persoonlijke betekenis want Sophie Rude verloor haar enige zoon als kind. 

No quadro, vemos Isabel de Portugal, esposa de Filipe o Bom, e seu filho, que mais tarde conheceremos como Carlos o Temerário, fugindo dos rebeldes Brugenses que se voltaram contra o duque em 1436. Sua carruagem é parada nos portões da cidade de Bruges numa cena dramática. Cidadãos agressivos ameaçam a Duquesa e sua comitiva enquanto ela tenta desesperadamente proteger o filho. Ao fundo, reconhecemos entre outros monumentos o antigo campanário. A obra também tinha um significado pessoal para a artista, pois Sophie Rude perdeu seu único filho ainda criança. 

www.hofvanbusleyden.be

 STICHTING SARA CARREIRA STEUNT JONG TALENT

ASSOCIAÇÃO SARA CARREIRA APOIA TALENTOS JOVENS

www.saracarreira.com/associacao

Sara Carreira (1999-2020) was een Portugese zangeres-actrice, dochter van zanger Tony Carreira en jongere zus van collega-zangers David en Mickael Carreira. Op 12-jarige leeftijd stond ze voor het eerst op een podium, met haar vader in het Pavilhão Atlântico in Lissabon en ze bracht ondertussen een eerste single uit, 'Gosto de Ti', samen met haar broer David, begon haar solocarrière met de single 'Vou Ficar' en bracht het album 'Metade' uit. Ze gaf stem aan een personage in een animatiefilm, was één van de deelnemers aan het televisieprogramma 'A Máscara', en was klaar om voor een carrière als actrice te gaan. Sara zou in 2021 figureren in één van de soapseries op de televisie zender SIC, toen het noodlot toesloeg. In december 2020, slechts 21 jaar oud, stierf Sara bij een zwaar auto-ongeval terwijl ze terugkeerde van een verjaardagsfeestje met haar vriend Ivo Lucas, zanger en acteur..

Sara Carreira (1999-2020) era uma cantora-atriz portuguesa, filha do cantor Tony Carreira e irmã mais nova dos colegas cantores David e Mickael Carreira. Aos 12 anos estreou-se em palco, com o pai, no Pavilhão Atlântico em Lisboa e desde então lançou o primeiro single com o irmão David, 'Gosto de Ti', iniciou sua carreira solo com o single 'Vou Ficar' e lançou o álbum 'Metade'. Deu voz a uma personagem num filme de animação, foi uma das concorrentes do programa de televisão, 'A Máscara', e estava pronta para apostar na carreira de atriz. Sara entraria em uma das novelas da SIC em 2021, quando aconteceu a tragédia. Em dezembro de 2020, com apenas 21 anos de idade, Sara faleceu num grave acidente de viação quando voltava de uma festa de aniversário com o seu namorado Ivo Lucas, cantor e ator. 

Zes maanden na de tragedie kondigde de familie Carreira de oprichting aan van de Sara Carreira Stichting, een manier om de jonge zangeres te eren, met als belangrijkste missie kinderen en jongeren met weinig middelen te ondersteunen om hun dromen te vervullen, door het toekennen van beurzen hen te laten evolueren en helpen tijdens hun opleiding. Het nummer 'Leva-me a Viajar' werd ook gepresenteerd als hymne van de Stichting Sara Carreira, uitgebracht op 21 mei, symbolisch gekozen in directe analogie met de leeftijd van de zangeres. Het is een mooie song, subliem vertolkt door de jonge zangeres, die de bedoeling had het in die maand uit te brengen.

Seis meses depois da tragédia a família Carreira anunciou a criação da Associação Sara Carreira, uma forma de homenagear a jovem cantora e que terá como principal missão apoiar crianças e jovens com poucos recursos na concretização dos seus sonhos, fazendo-os evoluir e apoiando-os ao longo da sua formação através da atribuição de bolsas de estudo. Também foi apresentado o tema 'Leva-me a Viajar' como o hino da Associação Sara Carreira, lançado no dia 21 de maio,  simbolicamente escolhido numa analogia direta à idade da cantora. É uma belíssima canção, interpretada de forma sublime pela jovem cantora, que tinha a intenção de  editar o tema neste mês.

Vorige week werd een nieuwe versie voorgesteld, met interpretatie door verschillende artiesten. De vader Tony Carreira, de broers David en Mickael Carreira, evenals  Kátia Guerreiro, Bárbara Tinoco, Diogo Piçarra, Anjos, Nélson Évora, Paulo de Carvalho, Ivo Lucas, Aurea, Mariza, onder anderen. De video "schetst de intense sfeer tijdens de opnames, met al degenen die hebben deelgenomen aan deze herinterpretatie", zo luidt een verklaring, waarbij wordt opgemerkt dat de opbrengsten in hun geheel naar de Stichting zullen terugvloeien. De Stichting Sara Carreira heeft onlangs 21 beurzen toegekend aan jongeren en kinderen met bewezen talenten in verschillende disciplines.

Na semana passada foi apresentado numa nova versão com vários artistas a interpretá-lo. O pai Tony Carreira, os irmãos David e Mickael Carreira, bem como Kátia Guerreiro, Bárbara Tinoco, Diogo Piçarra, Anjos, Nélson Évora Paulo de Carvalho, Ivo Lucas, Aurea, Mariza, entre outros. 

O videoclip “retrata o ambiente vivido durante as gravações, com todos os que participaram nesta reinterpretação”, é referido em comunicado, salientando que os direitos gerados reverterão na sua totalidade para a Associação. Recentemente a Associação Sara Carreira atribuiu 21 bolsas de estudo a jovens e crianças com comprovados talentos em diferentes áreas.

Eu não sinto o teu amor e o meu/Ik voel jouw liefde niet, noch de mijne

Só penso em ti/Ik denk alleen aan jou

Sem, saber que és tu quem/Zonder te weten dat jij het bent

Partiu p’ra bem, longe de mim/Die voorgoed ging, ver weg van mij

Mas faltam-me as palavras/Maar woorden kom ik tekort

’Pra saber como está/Om te weten hoe het met jou gaat

Evito as chamadas que me fazes chegar/Ik vermijd jouw telefoontjes

Leva-me a viajar sem sequer pensar/Neem me mee op reis, zonder nadenken

Se estamos nisto ou não/Of we er voor gaan of niet

Se o coração deixar/Of het hart ons volgt

Eu espero por ti, sem saber/Ik wacht op jou, onwetend

Se isto é amor ou não/Of dit al dan niet liefde is

Tu, tu, que evitas o meu amor/Jij, jij, die mijn liefde ontwijkt

E tudo o que eu te dou/En alles wat ik jou gaf

Mas tu queres mais de mim/Maar je wil meer van mij

Mas eu, eu deixo-me levar/Maar ik, ik laat me meevoeren

Ou deixo-me enganar/Of laat me voor de gek houden

Só p’ra estar mais perto de ti/Gewoon om dichter bij jou te zijn

© Tekst/Letra: Sara Carreira - eigen vertaling

 DULCE PONTES KEERT TERUG MET NIEUWE SINGLE

DULCE PONTES REGRESSA COM NOVO SINGLE

Amapola is de eerste single van het negende album van Dulce Pontes, Perfil, waarvan de release voorzien is voor februari 2022. Voor het eerst wordt de tradicional van José María Lacalle García uit 1920 , volledig in het Portugees gebracht, met een verbluffende bewerking door Dulce Pontes.

Amapola é o primeiro single do nono álbum de Dulce Pontes, Perfil, a ser lançado em fevereiro de 2022. Pela primeira vez, a canção tradicional de José María Lacalle García dos anos 1920, é interpretada inteiramente em português, com uma deslumbrante adaptação por Dulce Pontes.

"Amapola is als een metaforische voorstelling binnen een theatrale/choreografische/muzikale context, van al diegenen die, op de een of andere manier, moeten blijven vechten, om de banden los te maken die hen ervan weerhouden om de 'dichter op de vlucht' te zijn, volgens Agostinho da Silva. Moge vrijheid nooit worden betaald. Zeker niet met het leven zelf.”, aldus Dulce Pontes.

“Amapola exprime-se como representação metafórica dentro de um contexto teatral/coreográfico/musical, de todos aqueles que, de alguma forma, continuam a precisar de lutar, para poder desatar as amarras que os impedem de ser o tal ‘poeta à solta’, segundo Agostinho da Silva. Que jamais se pague a liberdade. Muito menos com a própria vida.”, diz Dulce Pontes.

Perfil betekent een herstart in de discografie van Dulce Pontes, waarbij de artieste terugkeert naar haar roots, naar de kunstenaars en verhalen die haar inspireren, over alle generaties heen.

Perfil inaugura um recomeço na discografia de Dulce Pontes, com a artista a regressar às suas raízes, aos artistas e histórias que a inspiram, transversais a todas as gerações.

Dulce start binnenkort een Europese tour die haar ook naar de Lage Landen brengt.

Em breve Dulce estará em turnê pela Europa, que a levará aos Países Baixos.

AMAPOLA/ AMAPOLA 

De amor, doce amor que nos condena/Over liefde, zoete liefde die ons veroordeelt

De amor, feito dor e triste perda /Over liefde, gemaakt van pijn en triest verlies

De amor que rasgou meu coração/Over liefde die mijn hart brak

Dizendo-me assim numa antiga canção:/En in een oud lied mij dit vertelt:

Amapola, lindíssima Amapola /Amapola, allermooiste klaproos,

No céu de teu olhar minh’ alma sonha/In jouw hemelse ogen verzinkt mijn ziel

Teus olhinhos são ternos passarinhos /Jouw oogjes zijn tedere vogeltjes 

Em busca de outros ninhos /Op zoek naar andere nesten

P’ra poder pousar/Om uit te rusten 

Tão bonita no vestido de chita /Zo mooi in die bloemige jurk 

Desprende o seu cabelo /Maak je haar los

É de ninguém /Het is van niemand 

Amapola, sua tola /Amapola, jouw gek gedoe

A loucura fica-te tão bem/De zotheid staat je o zo goed 

      © Letra/tekst: José María Lacalle García - Adaptação/bewerking Dulce Pontes - eigen vertaling