TITO PARIS IS NA 15 JAAR TERUG MET EEN NIEUWE PLAAT

APÓS 15 ANOS TITO PARIS REGRESSA COM NOVO ÁLBUM

Na 15 jaar zonder een plaat met nieuwe nummers is de Kaapverdische zanger en componist terug met een nieuwe plaat, ‘Mim ê Bô’. De artiest verklaart het hiaat in de opnames door een overvolle agenda en de vele concerten in verschillende landen. “Eigenlijk was ik 15 jaar bezig met het promoten van mijn muziek en het bouwen van een brug tussen de kaapverdische muziek en de wereld”. Tito argumenteert dat het niet nodig om elk jaar een nieuwe CD uit te brengen om een groot artiest te zijn: “Een plaat is een kunstwerk. Het is een werk dat de tijd doorstaat lang na het leven van zijn auteur”.

Após 15 anos sem editar um álbum de originais o cantor e compositor cabo-verdiano está de volta com um novo álbum: ‘Mim ê Bô’. O artista explica que o hiato nas gravações deve-se a uma agenda cheia e muitos concertos em vários países: “Estive na verdade 15 anos a promover a minha música e a fazer uma ponte entre a música cabo-verdiana e o mundo”. Tito argumenta que não é preciso gravar um CD novo por ano para ser um grande artista: “Um disco é uma obra de arte. É um trabalho que fica para lá do tempo de vida do seu autor”.

In 1980, op zijn zeventiende, trok Tito Paris naar Lissabon, op vraag van Bana, een andere grote naam uit de muziek van Cabo Verde. Hij speelde 4 jaar in diens groep en begon toen aan een solo carrièrre die van hem één van de bekendste Kaapverdische muzikanten van Lissabon maakte. Hij bracht in 1987 zijn eerste plaat uit, waarvan hij ook producer was, en in de loop der jaren werkte hij met veel verschillende artiesten zoals o.a. Mariza, Paulo de Carvalho, Rui Veloso, Sérgio Godinho, de braziliaan Roberto Leal en Paulo Flores uit Angola. Over de meerwaarde hiervan zegt hij dit: “Vooraleer iemand ooit sprak van Lusofonie, verenigde de muziek reeds de portugees sprekende wereld”. In april laatstleden werd hij door president Marcelo Rebelo de Sousa bekroond met de graad van Commandeur in de Orde van Verdienste, voor diens staatsbezoek aan Kaapverdië.

Em 1980, aos dezanove anos de idade, Tito Paris foi viver para Lisboa, a pedido de Bana, outro nome sonante da música de Cabo Verde. Tocou durante quatro anos no agrupamento dele e a seguir começou uma carreira em nome próprio, tornando-se um dos músicos cabo-verdianos mais conhecidos de Lisboa. Lançou e produziu o seu primeiro álbum em 1987 e ao longo dos anos atuou com vários artistas tão diferentes como Mariza, Paulo de Carvalho, Rui Veloso, Sérgio Godinho, o brasilieiro Roberto Leal e Paulo Flores de Angola, entre outros. Sobre o mais valia disso ele diz: “Antes de alguém falar de Lusofonia, já a música juntava o mundo que fala português”. Em abril foi condecorado com o grau de Comendador da Ordem do Mérito pelo Presidente Marcelo Rebelo de Sousa, antes da visita de Estado a Cabo Verde.

Tito Paris verklaart de titel van de plaat ‘Mim Ê Bô’ als volgt: “Het betekent ‘ik ben jij’. Enkele vrienden van mij vroegen steeds opnieuw naar de nieuwe plaat. ‘Wanner ga je opnemen, Tito? Wanneer komt die uit?’. En één van mijn vrienden zei op een bepaald ogenblik: ‘Ik wacht zolang als jij het wil, want ‘mi ê bô’. Ik ben jij…. Als Kaapverdianen vrienden zijn hebben ze zoiets van: ik ben jij, wat jij hebt, dat heb ik ook, dus ‘mi ê bô’ “.

Tito Paris explica assim o título do disco 'Mim Ê Bô': “Quer dizer ‘eu sou tu’. Tenho uns amigos meus que estavam sempre a perguntar pelo novo álbum. ‘Quando é que gravas, Tito? Quando é que sai?’. E um dos meus amigos a dada altura disse-me assim: ‘Espero o tempo que você quiser, porque mi ê bô’. Eu sou tu…. Os cabo-verdianos quando são amigos, têm isto: eu sou tu, se tu tens, eu também tenho, então, ‘mi ê bô’ ”.

Aan de plaat werkte ook de voormelde Bana mee, kort voor het overlijden van deze ‘koning van de morna’ in 2013. “In 2012 nodigde ik hem uit om met mij een morna nummer te zingen dat hij jaren voordien al op plaat had gezet, onder de titel ‘Resposta de Segredo do Mar’, een compositie uit 1932 van B.Leza. Bana hield niet van samenwerkingen, maar nam deze aan, omdat het erg moeilijk viel. Dus namen we dit op tijdens zijn verblijf buiten het ziekenhuis. Enkele dagen later keerde hij terug naar de kliniek en kwam er niet meer uit. Het is het laatste nummer dat hij inzong. Dit betekent heel veel voor mij. Bana zong morna als geen ander, hij was de Kaapverdische Nat King Cole.”

Este disco tem participação especial do mencionado Bana, pouco antes este ‘rei da morna’ falecer em 2013. “Em 2012, convidei-o para cantar comigo uma morna que ele já tinha gravado há muitos anos, chamada ‘Resposta de Segredo do Mar’, e que era uma composição original do B.Leza de 1932. O Bana não gostava de fazer colaborações, mas aceitou esta – porque era muito difícil. Então gravámos isto na sua última saída do hospital. Uns dias depois, voltou à clínica e já não saiu. Foi a última música que ele cantou. Isso é uma coisa especial para mim. O Bana cantava morna como ninguém, era o Nat King Cole cabo-verdiano.”

Er is ook een samenwerking met de Portugese rapper Boss AC (in het nummer Bô) en met de Braziliaan Zeca Baleiro (voor de song Santiago Amor). Boss AC is zoon van Kaapverdische ouders, zijn moeder is de actrice en morna zangeres Ana Firmino. Tito Paris leerde Zeca Beleiro kennen in São Vincente en ze bleven vrienden.

Também há uma colaboração com o rapper português Boss AC (no tema Bô) e o brasileiro Zeca Baleiro (no tema Santiago Amor). Boss AC é filho de pais cabo-verdianos, a sua mãe é a atriz e cantora de morna Ana Firmino. Tito Paris conheceu Zeca Baleiro em São Vicente onde tocaram juntos e ficaram amigos.

U kan hier vier nieuwe nummers horen - Pode ouvir aqui quatro faixas inéditas.

U kan hier vier nieuwe nummers horen ~~~ Pode ouvir aqui quatro faixas inéditas.

FADISTA CAROLINA STELT NIEUWE PLAAT VOOR: ‘enCantado’

FADISTA CAROLINA APRESENTA NOVO ÁLBUM: ‘enCantado’

De introductie single van dit nieuwe werk is ‘Falar De Amor’, geschreven door Carolina Deslandes en Diogo Clemente, die ook producer is van de plaat. De ‘betovering’ (encantado) door fado begon in Trás-os-Montes toen Carolina nog kind was, ging door in Porto als adolescente, en bleef hangen in Lissabon toen ze het Noorden ruilde voor de hoofdstad, met een koffer vol dromen, waar ze ook bleef met optredens in het koor van de opera, theater, conservatorium en de musicals ‘Amália’ en ‘Canção de Lisboa’. Op de uitnodiging van Mário Pacheco om te komen zingen in de Clube de Fado (één der meest prestigieuze huizen in Lissabon) zei ze ja, en sindsdien begon Carolina haar dromen waar te maken, één daarvan is dit nieuwe werk ‘enCantado’.

O single de apresentação deste novo trabalho é ‘Falar De Amor’, da autoria de Carolina Deslandes e Diogo Clemente, produtor deste registo. O ‘enCantamento’ de Carolina com o fado começou em Trás-os-Montes enquanto criança, continuou pelo Porto já como adolescente e jovem adulta, e permaneceu em Lisboa, quando rumou do Norte para a capital, com uma mala cheia de sonhos, ficando pelo meio a participação no coro do ópera, o teatro, o conservatório e os musicais ‘Amália’ e ‘Canção de Lisboa’. Ao convite de Mário Pacheco para cantar no Clube de Fado (uma das mais prestigiadas casas de Lisboa), respondeu que sim e, desde então, Carolina tem vindo a concretizar sonhos, um dos quais, este novo trabalho ‘enCantado’.

In 2011 daagde ze ook in België op toen de film ‘De Consul van Bordeaux’ in première ging. Daarin had ze een kleine rol als zangeres en ze leende ook haar stem voor de soundtrack met muziek van de Belgische componist Henri Seroka. De film is een belangrijke Portugese productie en gaat over de diplomaat Sousa Mendes die ook ‘de Portugese Schindler’ wordt genoemd omwille van het redden van duizenden levens in de 2de wereldoorlog.

Em 2011 chegou à Bélgica quando em Bruxelas estreou o filme ‘O Cônsul de Bordéus’. Neste fez um pequeno papel como cantora e deu a sua voz na banda sonora, com música do compositor belga Henri Seroka. O filme é uma produção portuguesa de maior importância que trata do diplomata Sousa Mendes, chamado de ‘o Schindler português’ por ter salvado a vida de milhares de pessoas na 2ª guerra mundial.

Op ‘enCantado’ gaat het in essentie over liefde. Liefde, afkeer, de betoverende en ontgoochelende liefde, volmaakte en onvolmaakte liefde, onmogelijk waar te maken liefde. ‘Falar de Amor’ was het lied dat het meeste losmaakte bij Carolina toen het haar werd aangboden door Carolina Deslandes en Diogo Clemente en was ook het uitgangspunt voor de andere nummers op het album. Volgens de fadista “was er een betovering, een passie voor de tekst en de melodie, de eenvoud van de muziek en het directe woord zonder omwegen (...), het heeft niets dat niet direct te begrijpen valt.” Het nummer vertelt het verhaal van een bijna volmaakte liefde. Het aanvaarden van een niet waar gemaakte liefde, verdriet, dat eindigt in een scheiding, omdat ‘leuk vinden’ niet genoeg is. De tekst haalt ook het ontsnappen aan pijn aan, los komen en afscheid nemen van de ander, zonder rancune. Maar deze ‘enCantado’ bevat ook tien andere nummers rond het thema liefde.

O álbum ‘enCantado’ fala essencialmente de Amor. Amores, desamores, o amor encantado e desencantado, amores perfeitos e imperfeitos, uns impossíveis de concretizar. ‘Falar de Amor’ foi a música que mais emocionou Carolina, ao ser-lhe apresentada por Carolina Deslandes e Diogo Clemente, e foi o ponto de partida para as restantes músicas do álbum. Segundo a fadista, “houve um encantamento, uma paixão pela letra e melodia, pela simplicidade da música e palavra direta, sem contornos (…), não tem nada que não se entenda e não se compreenda à primeira”. Conta a história de um amor quase perfeito. A aceitação de um amor não concretizado, sofrido, que acaba em separação porque o ‘gostar’ não é suficiente. A letra fala também do ato de fugir da dor, desprender-se e despedir-se do outro sem rancor. Mas este ‘enCantado’ apresenta outros dez temas que vagueiam pela temática do amor.

Sinds haar debuutalbum in 2014 heeft Carolina een prestigieus parcours afgelegd, met optredens op verschillende festivals en podia van nationale en internationale faam (ze was in 2016 ook op het Belmundo festival in Brugge). Haar gelijknamige plaat was ook één van de meest geprezen fado platen van 2014 en werd geproduced door de muzikant en componist Ricardo Cruz , die ook al met António Zambujo en Ana Moura werkte.

Carolina editou o seu álbum de estreia em 2014 e tem feito um percurso de prestígio, atuando em vários festivais e palcos de referência nacional e internacional (em 2016 também foi em Bruges no festival Belmundo). O registo homónimo foi igualmente um dos discos de fado mais aclamados de 2014 e contou com a produção do músico e compositor Ricardo Cruz, que já trabalhou com António Zambujo e Ana Moura.

FALAR DE AMOR Não me venhas falar de amor quando já estás para sair fazes pouco da minha dor a um passo de desistir não te vou guardar rancor rezo para não te ver cair mas não me fales de amor se não o estás a sentir Não me venhas falar de amor já no fim da despedida a devolveres-me as flores p’ra partires da minha vida não te vou guardar rancor rezo para te ver sorrir mas não me fales de amor quando me estás a mentir Acenderam-se as luzes mostrou-se a imperfeição e o peso das minhas cruzes só te pesam o coração não resta nem perdão a paixão o frenesim mas não me fales de amor se não ficaste até o fim se não é mais que o gostares de mim © Letra: Carolina Deslandes

PRATEN OVER LIEFDE Kom het niet over liefde hebben als je klaar bent om te gaan je geeft weinig om mijn verdriet op het punt om op te geven ik zal geen rancune koesteren ik bid dat je zelf overeind blijft maar praat me niet over liefde als je ze niet voelt Kom het niet over liefde hebben als het afscheid op zijn einde loopt als je me bloemen geeft om te vertrekken uit mijn leven rancune om jou zal ik niet koesteren ik bid dat je mag blijven lachen maar praat me niet over liefde terwijl je me staat te beliegen De waarheid kwam aan het licht de imperfectie naar boven en de last van mijn verdriet ligt je slechts zwaar op de maag er rest me noch vergeving passie noch boosheid maar praat me niet over liefde als je niet tot het einde bleef als het niet meer was dan ‘ik vind je leuk’ © Tekst: Carolina Deslandes - eigen vertaling

ANA BACALHAU (VOCALISTE VAN DEOLINDA) DEBUTEERT SOLO

ANA BACALHAU (VOCALISTA DOS DEOLINDA) ESTREIA-SE A SOLO

Na vier albums met Deolinda, de groep die verantwoordelijk is voor ‘Parva que eu sou’, één van de meest emblematische nummers van de afgelopen decade, zal de populaire zangeres in oktober ‘Nome Próprio’ voorstellen, haar eerste solo album.

Depois de quatro álbuns com os Deolinda, a banda que é responsável por ‘Parva que eu sou’, uma das músicas mais emblemáticas da década passada, a cantora popular vai apresentar em outubro ‘Nome Próprio’, o seu primeiro álbum a solo.

Het laatste wat de artieste echter wil is dat de plaat een ‘herhaling’ zou worden van wat ze reeds met Deolinda deed: “Er zullen natuurlijk invloeden zijn die ook bij Deolinda al opvielen, maar er zijn andere van mijn eigenschappen, sonore, lyrische, interpretatieve, die geen steek houden in de artistieke wereld van Deolinda.”

O que a artista quer é que o disco não seja uma ‘repetição’ do que ela já fez com os Deolinda: “Vão notar-se influências que já se notam em Deolinda, mas tem outras partes de mim, sonoras, líricas, interpretativas que não fazem sentido no universo artístico dos Deolinda”.

Voor de eerste keer tekent Ana Bacalhau voor tekst en muziek van enkele songs, maar de zangeres nodigde ook verschillende Portugese auteurs uit om enkele nummers te schrijven. Eén van hen is Miguel Araújo (tekst en muziek van ‘Ciúme’, de eerste single), maar op de plaat zullen we ook nummers horen van o.a. Samuel Úria, Jorge Cruz, Capicua en Márcia. ‘Nome Próprio’ werd geproduced door João Bessa en Ana Bacalhau en gemasterd in de Abbey Road Studios.

Ana Bacalhau assina pela primeira vez a letra e música de algumas canções, mas a cantora também convidou vários autores nacionais para escrever a maioria dos temas. Um deles é Miguel Araújo (letra e música de ‘Ciúme’, o primeiro single), mas no álbum vamos ouvir temas de autores como -entre outros- Samuel Úria, Jorge Cruz, Capicua e Márcia. ‘Nome Próprio’ foi produzido por João Bessa e Ana Bacalhau e foi masterizado nos estúdios de Abbey Road.

Na het uitbrengen van de plaat trekt Ana ook naar de Portugese podia en live zal ze begeleid worden door een quartet -As Pataniscas- met Luís Figueiredo (keyboards), Luís Peixoto (cavaquinho, bouzouki, banjo), Zé Pedro Leitão (contrabass, bass) en Alexandre Frazão (drums, percussie).

Depois do lançamento do álbum Ana vai apresentar-se no palco nacional e ao vivo estará acompanhada de um quarteto -As Pataniscas- com Luís Figueiredo (teclados), Luís Peixoto (cavaquinho, bouzouki, banjo), Zé Pedro Leitão (contrabaixo, baixo) e Alexandre Frazão (bateria, percussão).

SALVADOR SOBRAL WINT EUROVISIE SONGFESTIVAL

SALVADOR SOBRAL VENCE FESTIVAL EUROVISÃO DA CANÇÃO
Dat Portugal het Eurovisie festival wint, dat is op zich een onuitgegeven verwezelijking voorhet land. Wat mij echter bijzonder opviel was de commentaar van Salvador Sobral onmiddellijk na het festival: “We leven in een wereld van wegwerp muziek, ‘fast-food’ muziek zonder enige inhoud. Dit kan een overwinning zijn van de muziek, van personen die muziek maken met enige betekenis. Muziek is geen vuurwerk, het gaat om gevoel. We zullen proberen dit te veranderen. Het wordt tijd om de muziek terug te brengen, dit is wat waar het echt op aan komt. ”.

Portugal que venceu o festival da Eurovisão, isto é um feito inédito para o país. O que realmente me surpreendeu é o que disse Salvador Sobral nas primeiras declarações após a vitória no festival: “Vivemos num mundo de música descartável, de música 'fast-food' sem qualquer conteúdo. Isto pode ser uma vitória da música, das pessoas que fazem música que de facto significa alguma coisa. A música não é fogo-de-artifício, é sentimento. Vamos tentar mudar isto. É altura de trazer a música de volta, que é o que verdadeiramente interessa”.

AMAR PELOS DOIS Se um dia alguém perguntar por mim Diz que vivi para te amar Antes de ti, só existi Cansado e sem nada para dar Meu bem, ouve as minhas preces Peço que regresses, que me voltes a querer Eu sei que não se ama sozinho Talvez devagarinho possas voltar a aprender Meu bem, ouve as minhas preces Peço que regresses, que me voltes a querer Eu sei que não se ama sozinho Talvez devagarinho possas voltar a aprender Se o teu coração não quiser ceder Não sentir paixão, não quiser sofrer Sem fazer planos do que virá depois O meu coração pode amar pelos dois © Letra: Luísa Sobral

LIEFHEBBEN VOOR TWEE Als iemand ooit naar me vraagt Zeg dan dat ik geleefd heb om jou lief te hebben Voor jouw komst was ik Uitgeblust en had niks meer te bieden Mijn liefste, luister naar mijn smeekbede Kom toch terug, verlang opnieuw naar mij Ik weet dat liefhebben op je eentje niet werkt Maar misschien kan je het stilaan opnieuw leren Mijn liefste, luister naar mijn smeekbede Kom terug, verlang opnieuw naar mij Ik weet dat liefhebben op je eentje niet werkt Maar misschien kan je het stilaan opnieuw leren Als je hart niet wil toegeven De passie niet wil voelen, of niet wil afzien Zonder plannen te maken voor wat volgt Wil mijn hart wel liefhebben voor twee © Tekst: Luísa Sobral - eigen vertaling

SALVADOR SOBRAL IN VOETSPOREN VAN ZUS LUÍSA MET SOLO DEBUUTPLAAT

SALVADOR SOBRAL SEGUE OS PASSOS DA IRMÃ LUÍSA COM DISCO SOLO DE ESTREIA

Salvador Sobral, broer van Luísa Sobral, werd geboren in Lissabon (1989) waar hij studeerde aan het Hoger Instituut voor Toegepaste Psychologie. Net als zijn zus nam hij deel aan de Portugese versie van Idool om daarna naar de Verenigde Staten te trekken en muziek te gaan studeren aan het Berklee College of Music in Boston. Vervolgens verbleef hij 4 jaar in Barcelona waar hij jazz studeerde aan de prestigieuze school Taller de Músics en optrad met de indiepop band ‘Noko Woi’ op het Festival Sónar de Barcelona, in 2014.

Salvador Sobral, irmão de Luísa Sobral, nasceu em Lisboa (1989) onde estudou no Instituto Superior de Psicologia Aplicada. Tal como a irmã participou nos Ídolos e mais tarde rumou para os Estados Unidos dedicando-se ao estudo de música no Berklee College of Music de Boston. Depois residiu 4 anos em Barcelona onde estudou jazz na prestigiada escola Taller de Musics e atuou com a banda de pop-indie ‘Noko Woi’ no Festival Sónar de Barcelona em 2014.

Tijdens zijn verblijf in het buitenland legde Salvador Sobral zich toe op verschillende muzikale projecten: hij componeerde voor zichzelf, maakte gedurfde performances rond de figuur van Chet Baker, proefde van bossa-nova en introduceerde de zachte Latijns-Amerikaanse sound in zijn muziek. Nu is de zanger terug in Portugal, trad er al op met verschillende grote namen uit de nationale jazz scene en bracht zijn eerste plaat in eigen naam op de markt.

Durante o tempo fora do país Salvador Sobral esteve envolvido em vários projetos musicais: compôs para si próprio, criou perfomances arrojadas à volta da figura de Chet Baker, bebeu da bossa-nova e trouxe às suas canções as doces sonoridades da América Latina. Agora o cantor está de regresso a Portugal, tem contracenado com vários dos nomes mais sonantes do jazz nacional e lançou o seu primeiro disco em nome próprio.

‘Excuse Me’ is de titel van het debuutalbum en alhoewel hoofdzakelijk Engelstalig, bevat het ook enkele nummers in het Portugees en het Spaans. De plaat is het resultaat van de muzikale invloeden die de zanger opdeed op zijn reizen. Salvador Sobral wordt begeleid door Júlio Resende (piano), ook co producent van de plaat, André Rosinha (contrabas) en Bruno Pedroso (drums). Op de plaat staan nummers geschreven door Salvador Sobral en de talentrijke Venezolaanse componist Leo Aldrey, met daarbij ook versies van Vernon Duke (‘Autumn in New York’), van Dorival Caymmi (‘Nem Eu’) en een nummer dat werd geschreven door Luísa Sobral (‘I Might Just Stay Away’), gebaseerd op het werk van de trompettist Chet Baker, één van de inspiratiebronnen van de Portugese artiest. Salvador Sobral is eigenaar van een heel bijzondere stem met passie en muzikale gevoeligheid, wat hem toelaat te zingen wat hij wil en hoe hij wil.

‘Excuse Me’ é o título do álbum de estreia e embora é principalmente em inglês, inclui faixas em Português e Espanhol. O disco resultou das influências musicais que o cantor recebeu nas suas viagens. Salvador Sobral apresenta-se acompanhado por Júlio Resende (piano), que coproduziu o disco, André Rosinha (contrabaixo) e Bruno Pedroso (bateria). O disco inclui composições escritas por Salvador Sobral e o talentoso compositor venezuelano Leo Aldrey, às quais se juntam versões de Vernon Duke (‘Autumn in New York’), de Dorival Caymmi (‘Nem Eu’) e um tema, escrito por Luísa Sobral (‘I Might Just Stay Away’), inspirado pela obra do trompetista Chet Baker, uma das referências do artista Português. Salvador Sobral é dono uma voz muito especial com paixão e sensibilidade musical, que lhe permite cantar o que quer e como quer.

‘Nem Eu’ is de tweede single uit de plaat, met Júlio Resende op piano.
‘Nem Eu’ é o segundo single retirado do disco, com Júlio Resende no piano.

Nem eu Não fazes favor nenhum Em gostar de alguém Nem eu, nem eu, nem eu Quem inventou o amor Não fui eu, não fui eu, não fui eu Não fui eu nem ninguém O amor acontece na vida Estavas desprevenida E por acaso eu também E como o acaso é importante querida De nossas vidas a vida Fez um acaso também                                             © Dorival Caymmi

Ook ik niet Je doet niet iemand een plezier Door lief te hebben Ook ik niet, ook ik niet, ook ik niet De uitvinder van de liefde Was niet ik, was niet ik, was niet ik Het was niet ik, noch iemand anders Liefde overvalt je in het leven Je was onvoorbereid En toevallig ik ook niet En zoals toeval belangrijk is, liefje Maakt het leven van ons bestaan Ook een toeval                   © Dorival Caymmi - eigen vertaling