LETTERS IN STEEN EN PORTUGAL

WELKOM - SEJA BEM-VINDO

Van Jeroen Boudens leerde ik letters in steen verwerken. Muziek bracht mij naar Portugal waar ik verliefd werd op het land, zijn inwoners en fado. Van deze passies heb ik een cocktail gemaakt, met behoorlijk wat muziek toegevoegd. Welkom op deze blog waar je hopelijk ook jouw ding vindt. Het letterkappen is echter al een tijdje beperkt door een hardnekkige tendinitis...

Jeroen Boudens ensinou-me a escultura das letras em pedra. A música trouxe me a Portugal onde apaixonei-me pelo paÍs, pelos habitantes e pelo fado. Destas paixões fiz um cocktail, colocando bastante música. Seja bem-vindo neste blog e espero que vá gostar. No entant, há algum tempo a esculptura de letras tem sido limitada por uma tendinite teimosa.... (Sou belga, então peço desculpa por erros de tradução)

23 dec 2015

WINNARES VAN ‘OSCAR’ KLASSIEKE MUZIEK IN BRUGGE
VENCEDORA DE ‘ÓSCAR’ DA MÚSICA CLÁSSICA EM BRUGES
De Portugese pianiste Maria João Pires won in september de Gramophone award voor het beste concert van het jaar. Dit Britse magazine is één van de belangrijkste referenties binnen de klassieke muziekwereld en de prijs wordt dan ook zowat als de ‘oscar’ van de klassiek muziek beschouwd. Ze kreeg de prijs voor de opname van het 3de en 4de pianoconcert van Beethoven, samen met het Zweeds Radio Symfonieorkest, gedirigeerd door Daniel Harding.
Em setembro a pianista portuguesa Maria João Pires ganhou o prémio Gramophone para melhor concerto do ano. Esta revista britânica é uma das principais referências no mundo da música clássica e o prémio é quase considerado o ‘Oscar’ da música clássica. Recebeu o award pela gravação dos Concertos n.° 3 e n.° 4, de Beethoven, com a Sinfónica da Rádio Sueca, dirigida por Daniel Harding.

De Awards van het tijdschrift Gramophone worden sinds 1977 in Londen jaarlijks toegekend in de maand september en bekronen uitsluitend opnamen die sinds de zomer van het voorafgaande jaar zijn uitgekomen. Onderverdeeld in 17 categoriën (12 voor de opnamen en 5 speciale awards) worden ze algemeen beschouwd als de Oscars van de klassieke muziek op wereldvlak. 
Os prémios da revista Gramophone são atribuídos anualmente desde 1977, sempre no mês de setembro, em Londres, e destinam-se a premiar exclusivamente gravações editadas desde o verão do ano anterior. Divididos em 17 categorias (12 de gravações e cinco prémios especiais), são considerados comummente como os óscares da música clássica mundial.

Op 30 januari 2016 speelt ze in het Brugse Concertgebouw en gaat er in duet met Julien Libeer, een jonge Belgische pianist met wie ze regelmatig het podium deelt. Zo stonden ze al samen in het Palaú de la Musica Catalana (Barcelona) en het Auditorio Nacional (Madrid). Over hem zegt Maria João Pires: “De complete muzikant, die op elk muzikaal moment een grondige kennis van het werk, een solide intellect en een onfeilbaar instinct voor het onvatbare verenigt”.

No sábado, 30 de janeiro 2016 vai tocar no Concertgebouw em Bruges, em dueto com Julien Libeer, um jovem pianista belga com quem partilha frequentemente o palco. Já atuaram juntos no Palau de la Música Catalana em Barcelona e no Auditório Nacional de Madrid. Maria João Pires diz sobre ele: “O músico completo, que em cada momento musical reúne um conhecimento profundo da obra, um intelecto sólido e um instinto infalível para o inatingível.

22 dec 2015

OVER PORTUGESE SUBTILITEIT EN SPAANSE SCHOONHEID
SOBRE SUBTILEZA PORTUGUESA E BELEZA ESPANHOLA

Júlio Resende en Sílvia Pérez Cruz – Lágrima.
De Portugese pianist, met 5 sterren ‘Choc-Disc’ gelauwerd door het prestigieuze Franse tijdschrift Classica, heeft een nieuw album met als titel ‘Fado & Further’.
De plaat is volledig live, “als een trapeze zonder net, maar ook zonder  denken aan vallen”, zegt de pianist.
Zonder de beveiliging die een studio eigenlijk is, werd dit album opgenomen tijdens concerten van de tournée die Júlio Resende maakte in 2014-2015.
Júlio Resende e Sílvia Pérez Cruz – Lágrima.
O pianista português, galardoado com 5 estrelas ‘Choc-Disc’ pela prestigiada revista Classica - France, tem novo disco com o nome ‘Fado & Further’.
É um disco totalmente ao vivo, “como um trapézio sem rede, mas também sem pensar em cair”, diz o pianista.
Sem as proteções do estúdio, este disco foi gravado durante os concertos da tournée que Júlio Resende realizou entre 2014 e 2015.

De schijf bestaat uit twee delen. Het eerste solo, waarbij de pianist ons nieuwe inzichten brengt over het fado-lied, een nieuwe song en een Spaans traditioneel thema. Op een ander deel is er de medewerking van Silvia Pérez Cruz, die met Resende zong op het concert in Gulbenkian, en die door critici en de publieke opinie wordt beschouwd als beste zangeres in Spanje op dit moment. Sommigen in de Spaanse media beschouwen haar al als het grootste muzikale evenement van de Spaanse muziek in de 21ste eeuw.
De tijd zal het uitwijzen, maar Resende herinnert zich goed te “zien dat de grote aula van Gulbenkian aan haar voeten lag op het einde van het derde nummer we speelden”.
O disco conta com duas partes, uma a solo, em que o pianista nos traz novas visões sobre o cancioneiro fadista, um tema original, e um tema tradicional hispânico, e outra parte com a participação da ‘(en)cantante’ Sílvia Pérez Cruz que cantou com Resende no concerto na Gulbenkian, e é considerada pela crítica e a opinião pública a melhor cantora de Espanha neste momento. Há já na imprensa espanhola quem a considere o grande acontecimento musical da música espanhola no séc. XXI.
O tempo falará por si, mas Resende lembra-se bem de “ver o grande auditório da Gulbenkian todo de pé, ao fim da terceira música que tocámos”.

‘Júlio Resende - Ao Vivo - Fado & Further’ bevat ook een bijzonder voorwoord van de actrice Sandra Barata Belo [nvdr: die de rol van Amália Rodrigues speelde in de laatste film over de fadista], een intense getuigenis.
Júlio Resende kreeg de erfenis van Carlos Paredes en Amália, en uit zijn vingers vloeide een nieuwe benadering van Fado.
‘Júlio Resende - Ao Vivo - Fado & Further’ inclui ainda um prefácio original da atriz Sandra Barata Belo [N.E.: que interpretou o papel de Amália Rodrigues no último filme sobre a fadista], um testemunho intenso.

Júlio Resende recebeu a herança de Carlos Paredes e Amália, e dos seus dedos saiu uma nova abordagem ao Fado.
Lágrima
Cheia de penas
cheia de penas me deito
e com mais penas
com mais penas me levanto.    

No meu peito
já me ficou no meu peito
este jeito
o jeito de te querer tanto.

Desespero
tenho por meu desespero
dentro de mim
dentro de mim um castigo.        

Não te quero
eu digo que não te quero
e de noite
de noite sonho contigo. 

Se considero
que um dia hei-de morrer
no desespero
que tenho de te não ver.

Estendo o meu xaile
estendo o meu xaile no chão
estendo o meu xaile
e deixo-me adormecer.   

Se eu soubesse
se eu soubesse que morrendo
tu me havias
tu me havias de chorar   

Uma lágrima
por uma lágrima
por uma lágrima tua
que alegria me deixaria matar. 
                               © Amália Rodrigues
Traan
Vol van treurnis
vol van treurnis ga ik slapen
en met nog meer treurnis
nog meer treurnis sta ik op.

Want hier van binnen
hier van binnen zit het
deze obsessie
deze tomeloze obsessie voor jou.

Wanhoop
tot mijn wanhoop
wordt ik hier van binnen
hier van binnen gekweld.

Ik hou niet van jou
ik zeg toch dat ik niet van je hou
maar ‘s nachts
‘s nachts droom ik van jou.

Als ik bedenk
op een dag te moeten sterven
in wanhoop
omdat ik jou nooit zie.

Ik ontvouw mijn halsdoek
ik ontvouw mijn halsdoek op de grond
ik ontvouw mijn halsdoek
en wacht op de slaap.

Als ik wist
als ik wist dat mijn dood
me bij jou bracht
jou aan het wenen bracht.

Één traan,
voor één traan
voor één traan van jou
laat ik me met plezier afmaken.
               © Amália Rodrigues  - eigen vertaling

18 dec 2015

BELGISCHE FRIET NU OOK PORTO
AS BATATAS FRITAS BELGAS CHEGARAM AO PORTO
Na recent de Belgische wafel in Lissabon, is nu ook de Belgische friet in Porto aangekomen, in de Rua da Picaria, waar ooit Francisco Sá Carneiro geboren werd.
Depois da gaufre belga a Lisboa, recentemente, agora chegaram as batatas fritas belgas ao Porto, na Rua da Picaria, onde nasceu Francisco Sá Carneiro.

(bron/fonte:www.nit.pt)
Bij Chiparia kan je de specialiteit proeven met een keuze aan sausen, aan tafel of als meeneem, in de traditionele puntzakken.
Na Chiparia pode provar a especialidade com vários molhos à escolha — para comer sentado ou na rua — nos tradicionais cones de papel.

In de VS spreken ze van French fries, in België zijn het frieten en in Portugal durft niemand zich uitspreken over de oorsprong van de simpele friet. De Belgische kant van de gastronomische barricade eist de uitvinding op van de friet, die aan Frankrijk zou zijn toegewezen door de onwetendheid van de Amerikaanse troepen. Iedereen sprak toch Frans...
Nos EUA chamam-lhes french fries, na Bélgica são frites e, em Portugal, ninguém se compromete com a origem das simples batatas fritas. No lado belga da barricada gastronómica, reclama-se a invenção das frites, que terá sido atribuída à França devido ao desconhecimento das tropas norte-americanas. Afinal, todos falavam francês...

Wat er ook van zij, de Belgische frieten hebben een speciale smaak, dat valt niet te ontkennen. En sinds donderdag 17 december zijn ze eindelijk aangekomen in de Rua da Picaria, in het centrum van Porto.
Independentemente da origem, as batatas fritas belgas têm um sabor especial, não há como negar. E, a partir desta quinta-feira, 17 de dezembro, elas chegam finalmente à Rua da Picaria, na Baixa do Porto.

Het moest wel hier gebeuren” zegt Luís Almeida, één van de partners van het project, aan NiT. Hij ziet in deze straat meer dan alleen maar een locatie om zaken te doen, zeker omdat hij er woont, op een boogscheut van zijn Chiparia. Door de goede herinneringen die hij overhield aan de trips naar België, met de andere partner, Cristina Gonzalez, onstaat jaren later de wens om het nationale gerecht van dat land naar Portugal te brengen.
O sítio “não podia ser outro”, explica à NiT Luís Almeida, um dos sócios do projeto, que vê nesta rua muito mais do que apenas um local para fazer negócio, até porque é ali que mora, a poucos metros da sua Chiparia. As boas memórias que guarda das viagens à Bélgica com a outra sócia, Cristina Gonzalez, fez com que, muitos anos depois, surgisse a vontade de transportar para Portugal o prato nacional daquele país.
Wat maakt de Belgische friet dan zo speciaal? Het traditionele recept vereist frietjes in dierlijke olie, voor de smaak, in twee keer gebakken, zodat ze krokant van buiten en zacht van binnen blijven. In België worden ze verkocht in frietkoten en kraampjes op straat, geserveerd in papieren puntzakken. In Chiparia worden de frietjes op dezelfde manier geserveerd maar als je dat verkiest, kan je plaats nemen in één van de twee beschikbare zalen.
O que é que torna as frites belgas especiais? A receita tradicional exige que sejam fritas em óleo animal, para que se tornem mais saborosas, e cozinhadas a dois tempos, para que fiquem crocantes por fora e macias por dentro. Na Bélgica são vendidas em roulottes e bancas de rua e servidas em cones de papel. Na Chiparia, as batatas fritas são servidas do mesmo modo, mas se preferir pode sentar-se numa das duas salas disponíveis no espaço.

Op Belgische frieten moet saus, veel saus. Naar traditie en volgens de Belgische recepten bestaan er tien verschillende sauzen, van eenvoudige mayonaise en mosterd, over niet alledaagse Samourai (pikant met een smaak van roze peper), jammie (oosterse smaken, gekaramelizeerde ui, Dijon mosterd en curry) tot snacksaus (zoeter en met stukjes ui).          
As frites belgas precisam de molho, muito molho. Seguindo a tradição e as receitas belgas, há dez molhos diferentes para regar nas batatas, da simples maionese e mostarda, aos mais invulgares samourai (picante com um travo a pimenta rosa), jammie (de sabores orientais, cebola carmelizada, mostarda Dijon e caril) ou snacksaus (mais adocicado e com pedaços de cebola).


14 dec 2015


VLAMINGEN EN FIFTH AVENUE IN LISSABON
FLAMENGOS E A QUINTA AVENIDA EM LISBOA
De Fifth Avenue van de zestiende eeuw lag in Lissabon. Ik had het hier al over de pertinente aanwezigheid van Brugse koopmansfamilies die in de 15de eeuwe reeds een zetel in Lissabon hadden (zie item 25/1/2012 over de familie Lem en item 6/2/2013 over de familie Despars). Zeer interessant in deze context lijkt mij het boek dat half januari in de winkels komt. ‘The Global City – On the streets of renaissance Lisbon’ werd vorige week in Lissabon al voorgesteld.           
A quinta avenida do século XVI ficava em Lisboa. Já falei da presença pertinente das grandes famílias mercantes de Bruges que no século 15 já tinham sede em Lisboa (item 25/1/2012 sobre a família Leme e item 6/2/2013 sobre a família Despars). Neste contexto parece-me bastante interessante o livre que chega nas lojas no meio de janeiro. ‘The Global City – On the streets of renaissance Lisbon’. Já foi apresentado em Lisboa na semana passada.

bron/fonte: www.publico.pt:
Twee schilderijen die ontdekt werden in 2009, lagen aan de basis van  een boek over Lissabon in de 16de eeuw en de Rua Nova dos Mercadores. In deze slagader arriveerden producten uit het imperium en  mensen uit de hele wereld, waardoor de Portugese hoofdstad een mondiale stad werd.
Dois quadros descobertos em 2009 originaram um livro sobre Lisboa quinhentista e a Rua Nova dos Mercadores. Naquela artéria confluíam produtos do império e gentes de todo o mundo, transformando a capital portuguesa numa cidade global.

In de 16de eeuw was de Rua Nova dos Mercadores een klein Babel. Er waren Italianen, Vlamingen, Andalusiërs en Portugezen gehuisvest. Terwijl in die straat in de benedenstad nieuw-christenen, buitenlandse joden, Afrikaanse en Arabische slaven liepen, werd er ook druk handel gedreven. Dit wordt aan het licht gebracht in het boek dat uitgegeven wordt in het Verenigd Koninkrijk. ‘The global city. On the streets of the renaissance Lisbon’(De Mondiale Stad – In de straten van Lissabon in de renaissance’) werd geschreven door de historici Annemarie Jordan Gschwend van het Centro de História d’Aquém e d’Além-Mar, werkzaam in Zwitserland, en Kate Lowe van de Queen Mary University in London.
No século XVI, a Rua Nova dos Mercadores era uma pequena babel. Nos seus edifícios, moravam italianos, flamengos, andaluzes, portugueses. Enquanto isso, naquela rua da Baixa de Lisboa, cristãos-novos, judeus estrangeiros, escravos vindos de 20 nações africanas, escravos árabes passeavam-se, muitos faziam trocas comerciais. É esta a realidade trazida à superfície no livro recentemente editado no Reino Unido. ‘The global city. On the streets of the renaissance Lisbon’ (A Cidade Global – Nas Ruas da Lisboa Renascentista)’, editado pelas historiadoras Annemarie Jordan Gschwend, do Centro de História d’Aquém e d’Além-Mar, a trabalhar na Suíça, e Kate Lowe, da Universidade Queen Mary de Londres.

Het werk heeft als uitgangspunt twee schilderijen, in 2009 ontdekt in een Engels landhuis in Oxfordshire en gedateerd tussen de jaren 1570 en 1620 door Annemarie Jordan Gschwend en Kate Lowe. Ze werden geschilderd door een anonieme Vlaamse kunstenaar. Op beide schilderijen, worden we geconfronteerd met meer dan honderd menselijke figuren die praten, al dan niet te paard, in een straat met een huizenrij op de achtergrond. Het gaat om mannen, vrouwen, zwart en blank, paarden, beweging en kledij geschikt voor herfst of winter.
A obra tem como ponto de partida dois quadros descobertos em 2009, numa mansão inglesa, em Oxfordshire, datados entre a década de 1570 e 1620 por Annemarie Jordan Gschwend e Kate Lowe. Foram pintados por um artista flamengo anónimo. Nas duas pinturas, estamos perante mais de uma centena de figuras humanas, que conversam, montam a cavalo, numa rua com uma fileira de edifícios em segundo plano. Há homens, mulheres, negros, brancos, cavalos, movimento e vestimentas apropriadas ao Outono ou ao Inverno.

Toen de historici de schilderijen zagen –waarvan men denkt dat het twee doeken zijn die uit één enkel schilderij werden gesneden- beseften ze al snel dat het ging om de Rua Nova dos Mercadores in Lissabon. Vanuit dit visueel kader werd het boek opgebouwd, via opzoekingen van officiële documenten, getuigenissen uit die periode en voorwerpen die intact bleven tot op vandaag, om te komen tot een verhaal over de mondiale stad die Lissabon was in de 16de eeuw, zijn inwoners, zijn materiële cultuur, alles verdeeld in hoofdstukken van de hand van verschillende onderzoekers.
Quando viram os quadros – que se pensa serem duas telas cortadas a partir de uma única pintura –, as historiadoras rapidamente determinaram que estavam perante a Rua Nova dos Mercadores, em Lisboa. É a partir desta malha visual que o livro é construído, indo buscar documentação oficial, testemunhos da época e objectos que sobreviveram até hoje para falar sobre a cidade global que Lisboa era no século XVI, as suas gentes, a sua cultura material em capítulos escritos por investigadores diferentes.

Het is een vreemd zicht, dat ons een straat toont waarover we eigenlijk niets wisten. Lissabon werd verwoest in 1755. Het leek of er een atoombom was gevallen” zegt Annemarie Jordan Gschwend aan Público, begin december, toen zij in Lissabon was voor de presentatie van het boek in het Museu Nacional de Arte Antiga (MNAA). “Wat het voor mij interessant maakt is het leven op straat. Lissabon had een belangrijke zwarte bevolking. En het doek toont niet alleen de zwarte mens, het toont ook de buitenlanders die van Lissabon de grote commerciële stad maakten die ze was in de 16de eeuw. Er zijn ook dieren te zien. Er is een hond die een vogel verorbert, met name een kalkoen. Dit is een vogel die uit Amerika meekwam maar mundiaal werd toen de  Portugezen hem naar India en andere delen van de wereld brachten.
É uma vista estranha, que nos mostra uma rua da qual nós realmente não conhecemos nada. Lisboa foi perdida em 1755. Foi como se tivesse caído uma bomba nuclear”, diz Annemarie Jordan Gschwend ao Público, no início de Dezembro, quando esteve em Lisboa na apresentação do livro no Museu Nacional de Arte Antiga (MNAA). “Para mim, o que é interessante é a vida na rua. Lisboa tinha uma grande população negra. E o quadro não mostra apenas a população negra, mostra também os estrangeiros que ajudaram Lisboa a tornar-se a grande cidade comercial que era no século XVI. Os quadros também mostram animais. Há um cão que está a abocanhar uma ave. E é um peru. É uma ave que veio da América e que os portugueses tornaram numa ave global, levando-a para a Índia e para outras partes do mundo.


De schilderijen stellen een levendige en intense scene voor, die de kijker er onweerstaanbaar bij betrekt. Het is onmogelijk om te kijken naar deze doeken zonder dat direct een aantal vragen opkomen.  Welke straat is dit? Welke stad is dit? Welke huizen zijn dit? Maar vooral, wie zijn deze mensen? En wat doen ze?
As pinturas representam uma cena viva e intensa que arrasta irreprimivelmente o observador para dentro dela. É impossível olhar para estes quadros sem que imediatamente se forme na mente uma torrente imensa de perguntas. Que rua é esta? Que cidade é esta? Que casas são estas? Mas, acima de tudo, quem é esta gente? E o que é que eles estão a fazer?

Op het schilderij ziet men een ijzeren hek dat voor de kooplieden, winkeliers en bankiers een semi-private ruimte vormde om zaken te doen. “De kunstenaar toont zijn perceptie van de sociale interactie waarvan hij getuige was in de Rua Nova, de concentratie van rijke kooplieden gekleed in Spaanse stijl, met modieuze zwarte mantels, binnen het ijzeren hek en gescheiden van de minder bedeelden, die buiten die aflijning blijven”, legt het boek uit.
Op het gelijkvloers bevond zich een veelheid aan winkels. In 1552 waren er 11 boekwinkels, 20 kleding- en textielwinkels, waar fluwelen stoffen, zijde, damast en taft uit Europa, India en het Verre Oosten te koop waren. Er waren winkels gespecialiseerd in de verkoop van Chinees Ming-porselein, ‘apotheken’ die indertijd ‘geneesmiddelen’ verkochten, sommige geïmporteerd uit Azië, zoals bezoar, een steen die in het spijsverteringsstelsel van herkauwers wordt gevormd, of hoorn van neushoorns.
Era dentro a cerca de ferro que se observa na pintura que os comerciantes, lojistas e banqueiros tinham um espaço semiprivado para conduzirem os negócios. “O artista mostra a sua percepção da interacção social que testemunhou na Rua Nova, a concentração de mercadores ricos vestidos ao estilo espanhol, com capas pretas na moda, dentro da cerca de ferro e separados dos habitantes menos afortunados, que ficam fora desta fronteira”, explica o livro.
Era no rés-do-chão dos edifícios que estava uma multitude de lojas. Em 1552, existiam 11 livrarias, 20 lojas de roupa e têxteis, onde se vendiam tecidos de veludo, sedas, tecido adamascado, tafetás vindos da Europa, da Índia e do Extremo Oriente. Existiam lojas especializadas na venda de porcelana Ming chinesa, ‘farmácias’ que na altura vendiam ‘produtos medicinais’, alguns importados da Ásia, como pedras bezoares, que se formam no sistema digestivo dos ruminantes, ou cornos de rinoceronte.

Dit was de dynamiek van een bruisende stad die de vruchten plukte van een commercieel netwerk (tussen 1500 en 1521 stuurde Koning Manuel I al 237 schepen naar India) en van een groeiende bevolking, steeds meer divers. Er is een getuigenis uit 1551 dat 10% van de 100.000 Lissabonners zwart waren. Zeventien jaar later had Lissabon 150.000 inwoners, waarvan de meest vertegenwoordigde minderheden zwarte slaven en Indiërs waren. In 1578 waren zo’n 20% van de 250.000 inwoners zwart.
Era esta a dinâmica de uma cidade vibrante que estava a receber os frutos da rede comercial que tinha sido criada (só entre 1500 e 1521, o rei D. Manuel I enviou 237 naus para a Índia) e da crescente população cada vez mais misturada. De 1551 há um testemunho de que 10% dos 100.000 lisboetas eram negros. Dezassete anos depois, Lisboa tinha 150.000 habitantes, onde as minorias mais representadas eram escravos negros e índios. Em 1578, cerca de 20% dos 250.000 habitantes eram negros.
Maar al deze rijkdom vertaalt zich ook in de gebouwen op het tweeluik. Opeenvolgende koningen financierden aanpassingswerken in die beroemde Rua Nova dos Mercadores, die zich bevond achter wat nu het Terreiro do Paço (Praça do Comércio) is. “Dom Manuel I heeft geprobeerd om een meer éénvormige stad te bouwen. Daarom beval hij dat de middeleeuwse houten balkons werden verwijderd. De straat werd breder en werd geplaveid. Het was een straat die een boodschap moest brengen. Ze kreeg koninklijke en civiele steun. Het was belangrijk dat Lissabon een commerciële straat had. Het zorgde voor geld, belastingen, handel.” legt Annemarie Jordan Gschwend uit.
Mas toda esta riqueza também transparece nos edifícios que se observam no díptico. Os sucessivos reis foram financiando obras para alterar aquela famosa Rua Nova dos Mercadores, que ficava atrás do que hoje é o Terreiro do Paço (Praça do Comércio). “D. Manuel I tentou construir uma cidade mais regular. Por isso, ordenou que os balcões de madeira medievais fossem retirados. A rua passou a ser mais larga e foi pavimentada. Era uma rua que estava a tentar passar uma mensagem. Tinha apoio real e civil. Era importante que Lisboa tivesse uma rua comercial. Trazia dinheiro, impostos, comércio”, explica Annemarie Jordan Gschwend.

Onder de Habsburgers  verloor Lissabon aan belang, handelsroutes wijzigden en de aardbeving van 1755 veranderde voor altijd de stad. “Markies van Pombal bouwde alles vanaf nul herop en legde een nieuwe architecturale orde op”, zegt de historica, eraan toevoegend dat de Rua Nova dos Mercadores werd ‘vervangen’ door andere handelsstraten. Uit die tijden stammen documenten, voorwerpen en dit tweeluik van de straat die de ‘Fifth Avenue’ van zijn tijd was, meent Annemarie Jordan Gschwend. Dit is nu een zeldzaam visueel geheugen van het mundiale Lissabon van toen.
A dinastia filipina retirou alguma importância a Lisboa, as rotas comerciais alteraram-se e o terramoto de 1755 mudou para sempre a cartografia da cidade. “O Marquês de Pombal construiu tudo do zero e impôs uma nova ordem arquitectónica”, explica a historiadora, acrescentando que a Rua Nova dos Mercadores foi “substituída” por outras ruas com comércio. Desses tempos, ficaram documentos, objectos e este díptico da rua que era a “Quinta Avenida do seu tempo”, considera Annemarie Jordan Gschwend. E que agora é uma rara memória visual daquela Lisboa global.

Het volledig artikel  /   O artigo competo

Interessante documentaire over de aardbeving van 1755.
Documentário interessante sobre o terramoto de 1755.

9 dec 2015

OVER DE BORELING JACK - FALA DO HOMEM NASCIDO JACK
Jack is het broertje van Phil en is nu de jongste telg uit de familie. Drie jaar geleden maakte ik een steentje voor zijn broer, dus Jack kon niet achterblijven.
Jack é o irmãozinho de Phil e é agora o membro mais novo da família. Três anos atrás fiz uma pedrinha para o seu irmão, então Jack não podia ficar para trás.

Ook toen vond ik al dat niemand het nieuw leven mooier heeft beschreven als António Gedeão. In 1958 publiceerde hij reeds ‘Fala do homem nascido’ en Adriano Correia de Oliveira zette het gedicht op zijn LP "Cantaremos" in 1970, maar het blijft tijdloos mooi. Dus ook voor herhaling vatbaar…
Na altura já era a minha opinião que ninguém descreveu melhor a vida nova do que António Gedeão. Em 1958 publicou ‘Fala Do Homem nascido’ e Adriano Correia de Oliveira interpretou o poema no LP 'Cantaremos' em 1970, mas é eternamente bela. Então vale a pena repetir... 



Fala do Homem Nascido
Venho da terra assombrada
do ventre da minha mãe
não pretendo roubar nada
nem fazer mal a ninguém

Só quero o que me é devido
por me trazerem aqui
que eu nem sequer fui ouvido
no acto de que nasci

Trago boca pra comer
e olhos pra desejar
tenho pressa de viver
que a vida é água a correr

Tenho pressa de viver
que a vida é água a correr
Venho do fundo do tempo
não tenho tempo a perder

Minha barca aparelhada
solta o pano rumo ao Norte
meu desejo é passaporte
para a fronteira fechada

Não há ventos que não prestem
nem marés que não convenham
nem forças que me molestem
correntes que me detenham

Quero eu e a natureza
que a natureza sou eu
e as forças da natureza
nunca ninguém as venceu

Com'licença com'licença
que a barca se fez ao mar
não há poder que me vença
mesmo morto hei-de passar

Não há poder que me vença
mesmo morto hei-de passar
com'licença com'licença
com rumo à estrela polar                               
                  © António Gedeão
Over de Pasgeborene
Ik kom uit het schimmig land
van mijn moeders buik
ben niet van plan te stelen
noch iemand pijn te doen

Ik vraag alleen mijn schuld
om mij hier te brengen
want ik werd niet eens gehoord
bij de daad waar ik uit geboren ben

Ik heb een mond mee om te eten
en ogen die verlangen
ik heb haast om te leven
want het leven is als stromend water

Ik heb haast om te leven
want het leven is als stromend water
Ik kom uit de diepte van de tijd
en heb geen tijd te verliezen

Ik heb mijn schuit voorzien van
zeilen en zet koers naar het noorden
mijn verlangen is mijn paspoort
voor een gesloten grens

 Er bestaan geen winden die niet deugen
 noch getijden die niet gunstig zijn
 noch krachten die me hinderen
 of stromingen die me tegen houden

 Ik zoek mezelf en de natuur
 dat ik de natuur ben
 en de natuurkrachten
 die niemand ooit overwon

 Laat me door, laat me door
 met mijn schuit naar de zee
 geen kracht kan me verslaan
 zelfs dood zal ik passeren

 Geen kracht kan me verslaan
 zelfs dood zal ik passeren
 laat me door, laat me door
 op mijn koers richting poolster 
                © António Gedeão  - eigen vertaling