CINEASTA PEDRO COSTA É ARTISTA EM FOCO EM GANTE
De Portugese cineast Pedro Costa is artiest in focus op het
filmfestival Courtisane in Gent, van 1 tot 5 april.
O
cineasta Português Pedro Costa é o artista em destaque no festival de cinema
Courtisane em Gante(Bélgica), dia 1 a 5 de abril.
“We maken films op
volle zee”, zegt Pedro Costa. “Aangezien
er geen wetboek voorhanden is, werken we in gitzwarte regionen, ook bekend als
het geheugen, de herinnering.” Zonder vastgelegde structuren om op te
steunen en met weinig zekerheden om op terug te vallen, behelst het werk van
Pedro Costa een continue arbeid van experimenteren en documenteren.
“Fazemos filmes em alto mar”, diz Pedro Costa. “Uma
vez que não há nenhum código disponível, trabalhamos em zonas de cor negra
azeviche, também conhecidas como a memória, a lembrança.” Sem estruturas de
apoio e poucas certezas com que pode contar, a obra de Pedro Costa envolve um
trabalho contínuo de experimentar e documentar.
Sinds Costa zich voor het eerst in Fontaínhas, een wijk in
de periferie van Lissabon, begaf, maakte hij het zijn levenswerk om de levens
van de inwoners, velen onder hen immigranten uit Kaapverdië, te documenteren. Costa
valt niet terug op de traditionele procedures van de documentaire film die zich
tot doel stellen de ellendige toestand waarin de wereld verkeert (aan) te tonen
en exploitatie bloot te leggen.
Desde que Costa foi pela primeira
vez em Fontaínhas, um subúrbio nos arredores de Lisboa, tornou a documentação
das vidas dos habitantes, muitos deles imigrantes de Cabo Verde, a obra da sua
vida. Costa não recorre aos processos tradicionais do documentário, que têm
como objetivo mostrar (demonstrar) o estado miserável do mundo e a exploração.
In plaats daarvan is zijn werk het resultaat van een
nauwgezet constructieproces dat vertrekt vanuit de brokstukken van verbeelding
die tevoorschijn komen uit het geheugen van de acteurs en die hij vormgeeft
doorheen het prisma van zijn eigen herinneringen aan de geschiedenis van de
cinema. Deze herinneringen zijn de bouwstenen van een unieke filmische wereld,
waarin een diepgaande intimiteit gepaard gaat met een ontzagwekkende schoonheid
en een grote resonantie.
Em vez disso, o seu trabalho é o resultado
de um processo de construção rigoroso que parte dos restos de imaginação que surgem
da memória dos atores e aos quais dá forma através do prisma das suas próprias
memórias da história do cinema. Essas lembranças são os blocos de construção de
um mundo cinematográfico único, em que uma profunda intimidade associa-se a uma
beleza imponente e grande ressonância.
De overweldigende kracht van deze films is ongetwijfeld te
danken aan het verlangen, het geduld en de toewijding waarmee ze werden
gemaakt. En het is deze zorgzaamheid die de poëtische mogelijkheden ontsluit van de ruimtes
waarin geleefd wordt en de woorden die doorleefd worden, hetgeen de ge(re)presenteerde
levens de grootsheid en waardigheid geeft die hen doorgaans ontzegd wordt. Deze
epische dimensie van tragedie en opoffering die de kern uitmaakt van het in
ballingschap leven of een van zichzelf vervreemd zijn, wordt bij uitstek
belichaamd door de figuur van Ventura.
O poder esmagador destes filmes sem
dúvida deve-se ao desejo, à paciência e à dedicação com que foram feitos. E é
este carinho que abre as possibilidades poéticas dos espaços em que se vive e das
palavras que são vividas, o que dá às vidas apresentadas a grandeza e a dignidade
que lhes normalmente é negada. Esta dimensão épica de tragédia e de sacrifício,
que é a essência da vida no exílio ou da auto-alienação, está incorporada por
excelência na figura de Ventura.
Hij is de majestueuze zwerver – ergens tussen Oedipus en King
Lear, Tom Joad en Ethan Edwards – die zowel het hoofdpersonage is van ‘Juventude
em Marcha’ als van Costa’s nieuwe film ‘Cavalo Dinheiro’. Ventura’s
overpeinzingen over verloren krachtmetingen en gewelddadige ervaringen tonen
een onrust die zich misschien wel laat verbinden met de onze. De demonen van je
geschiedenis bevechten gaat niet enkel over ontwrichting en falen: het kan ook
een manier zijn om op een andere manier aanspraak te maken op je eigen leven,
het te herdenken – wat reeds kan gezien worden als een daad van transformatie.
Zoals een dichter ooit schreef: “Auch noch Verlieren ist unser”.
Ele é o vagabundo majestoso -algures
entre Édipo e Rei Lear, Tom Joad e Ethan Edwards- que é tanto o personagem
principal de ‘Juventude em Marcha’ como do
novo filme de Costa ‘Cavalo Dinheiro’. Os contemplações de Ventura sobre
confrontos perdidos e experiências violentas mostram uma inquietação que talvez
se ligue à nossa. Combater os demónios da sua história não trata apenas de perturbação
e de fracasso: também pode ser uma forma de reivindicar a própria vida de uma
maneira diferente, pensar nela de novo - o que já pode ser considerado um ato
de transformação. É como um poeta já escreveu: “Auch noch verlieren ist unser”
(‘Perder também é nosso’).