ATA: EERSTE PORTUGESE AUTOMERK... MADE IN BELGIUM

ATA: A PRIMEIRA MARCA AUTOMÓVEL PORTUGUESA… DE FABRICO BELGA

Bron/fonte:www.turbo.pt/ata

Een grote meerderheid van de Portugezen slaagt er niet in meer dan één of twee Lusitaanse automerken op te noemen. Hier bij Turbo zijn we van plan de komende weken deze lacune op te vullen, omdat Portugal in werkelijkheid een schat aan histories, projecten en merken kent die onze aandacht verdienen. Vandaag presenteren we het eerste Portugese automerk, de ATA.

A grande maioria de nós, portugueses, somos incapazes de indicar mais do que uma ou duas marcas de automóveis lusitanas. Aqui na Turbo, e durante as próximas semanas, pretendemos retificar esta lacuna, pois, na verdade, Portugal está repleto de histórias, projetos e marcas dignas da nossa consideração. Hoje apresentamos-lhe a primeira marca automóvel portuguesa, a ATA.

ATA staat voor “Ateliers Teixeira Automobiles” en is het eerste Portugese automerk dat ooit werd geregistreerd. In werkelijkheid werd het enige model dat uit dit project voortkwam in België geproduceerd. Alhoewel, dat lijdt geen twijfel, algemeen wordt aangenomen dat het gaat om een wagen die door Portugese geesten is bedacht, ontworpen en gefinancierd. 1914 was het jaar waarin de eerste en enige automobiel van ATA op de markt kwam, al waren er eerdere pogingen, door andere merken, die al in 1899 werden opgetekend.

ATA, sigla para “Ateliers Teixeira Automobiles”, é a primeira marca de automóveis portuguesa de que há registo. Na realidade, o único modelo proveniente deste projeto foi fabricado na Bélgica. Embora, não sofra qualquer contestação, a ideia de que se trata de um carro idealizado, financiado e concebido por mentes portuguesas. 1914 marca o ano do surgimento do primeiro, e único, automóvel da ATA. Isto, apesar das tentativas anteriores, levadas a cabo por outras marcas, cujos registos começam ainda em 1899.

Het ATA-logo – O logótipo da ATA

ATA werd opgericht door de gebroeders Dias Teixeira, die al enige ervaring in de sector hadden: op het einde van de 19e eeuw legden ze zich al toe op de verkoop van Raleigh fietsen en in 1903 werden ze vertegenwoordigers van Fiat voor Noord Portugal. En het was in die periode dat de gebroeders Teixeira begonnen met het ontwerp van de eerste Portugese auto. In zijn concept een eenvoudige wagen, met als belangrijkste uitgangspunt dat het een betaalbaar model moest zijn en, vooral, aangepast aan de Portugese realiteit.

A ATA foi criada pelos irmãos Dias Teixeira, que contavam já com alguma experiência no setor: no final do século XIX, já se dedicavam à venda de bicicletas Raleigh, e, em 1903, tornaram-se representantes da Fiat da zona norte do nosso território. E foi por volta dessa altura que os irmãos Teixeira começaram a idealizar o primeiro automóvel português. Na sua conceção, um carro simples, cuja principal premissa era ser um modelo de custo reduzido e, sobretudo, adaptado à realidade portuguesa.

Helaas dook er al snel een obstakel op voor de onderneming van wat het eerste 100% Portugees merk moest worden. Oorzaak van het probleem waren de beperkte mogelijkheden voor een Portugese productie van de vier modellen die de twee broers hadden gepland. Schuldige hiervoor was het gebrek aan gekwalificeerde arbeidskrachten, grondstoffen en de noodzakelijke infrastructuur voor de productie. In zoverre dat dit er toe leidde dat het eerste model van ATA het levenslicht zag in België.

Infelizmente, acabou surgindo um obstáculo ao estabelecimento daquela que seria uma marca 100% portuguesa. Esse obstáculo, foi a falta de condições, para a produção dos quatro modelos planeados pelos dois irmãos, em solo português. Culpa da carência de mão de obra qualificada, de matérias-primas, e de infraestruturas necessárias para o fabrico. Levando mesmo a que o primeiro modelo da ATA nascesse na Bélgica.

Daarom werd in 1912 ATA België opgericht en twee jaar later, in 1914, kwam het Model ATA Type B 16 HP uit. Het werd zelfs gepresenteerd op het eerste autosalon in het Portugal dat plaatsvond in stad Porto, meer bepaald in het Palácio de Cristal. Hoewel voorgesteld als prototype, belette dit niet dat het merk er meteen 25 bestellingen mocht noteren. Daarvan werden er echter slechts drie uitgevoerd, waarbij de wagens werden geleverd aan uitsluitend Portugese eigenaars.

A ATA estabeleceu-se então na Bélgica em 1912, e dois anos depois, em 1914, surge o Modelo ATA Tipo B 16 HP. O qual foi, inclusivamente, apresentado no primeiro salão automóvel realizado no nosso país, e que teve lugar na cidade do Porto, mais especificamente no Palácio de Cristal. Desvendado, então, como protótipo, tal não impediu que a marca tivesse recebido, logo aí, 25 encomendas. Das quais, porém, apenas três foram satisfeitas, com os carros a serem entregues aos respetivos donos, todos eles portugueses.

Een foto van de Model ATA Type B 16 CV, genomen tijdens de eerste autoshow in Portugal - Uma fotografia do Modelo ATA Tipo B, tirada no primeiro salão automóvel realizado em Portugal

Van deze drie gefabriceerde exemplaren is er op vandaag geen enkel bewaard gebleven, hoewel ze destijds werden gezien in de straten van Porto, zoals bevestigd in een aantal verslagen. Wat betreft de prestaties, hierover is enkel geweten dat de ATA Type B 16 HP tot 70 km/h haalde en dat het verbruik op 16 liter per 100 km werd geschat.

Destes três exemplares fabricados, nenhum sobreviveu até aos dias de hoje. Ainda que, na altura, tenham sido avistados a rolar nas ruas do Porto, conforme referem alguns relatos. Quanto a prestações, apenas se sabe que o ATA Tipo B 16 HP atingia os 70 km/h e tinha um consumo estimado de 16 litros aos 100 km.

ATA had het geluk ook niet mee en de waarheid is dat het merk eigenlijk nooit in geslaagd is een commercieel succes te worden. De belangrijkste reden? De Eerste Wereldoorlog. Er was overigens, toch een opmerkelijk feit, een vergoeding voor de broers Dias Teixeira, die door Portugal bij het einde van de oorlog werd aangevraagd bij de Volkerenbond. Hoewel de broers een compensatie kregen ter waarde van 200 duizend mark, werd de auto-productie nooit meer hervat...

Os ventos da sorte não sopraram a favor da ATA. A verdade é que a ATA não chegou a tornar-se uma marca de sucesso comercial. A principal razão? A Primeira Guerra Mundial. De resto, não deixa de ser curioso o facto de, uma indemnização aos irmãos Dias Teixeira, ter sido uma das reclamações feitas por Portugal, no final da guerra, à Sociedade das Nações. Sendo que o duo foi mesmo indemnizado, no valor de 200 mil marcos. Mas, também e segundo consta, já não voltou a fabricar automóveis…