LINA EN RAÜL REFREE TILLEN FADO NAAR NIEUWE DIMENSIE

LINA E RAÜL REFREE LEVAM FADO A UMA NOVA DIMENSÃO

In juli was Portugal gastland op het Mar de Música-festival in Cartagena (Spanje). Naast de Portugese kunstenares Joana Vasconcelos, die een "visuele metafoor omtrent Portugese traditie en moderniteit" voorstelde, presenteerde het festival 14 artiesten uit Portugal en fado werd vertegenwoordigd door de grote namen Mariza en Ana Moura. Maar ook door een jonge zangeres, Lina, die haar nieuwe project presenteerde, een samenwerking met de Spaanse producer, muzikant en componist Raül Refree. Dit project heeft echter ook alles te maken met die 'Portugese traditie en moderniteit' van Joana Vasconcelos.

No mês de julho passado Portugal foi o país convidado no festival Mar de Músicas em Cartagena (Espanha). Para além da artista plástica portuguesa Joana Vasconcelos, que propôs uma "metáfora visual sobre a tradição e a modernidade portuguesa", o festival apresentou 14 artistas provenientes de Portugal e o fado foi representado pelos grandes nomes Mariza e Ana Moura. Mas também por uma jovem cantora, Lina, que apresentou o seu novo projeto criado com o produtor musical, músico e compositor espanhol Raül Refree. No entanto, este projeto também tem tudo a ver com esta 'tradição e modernidade portuguesa' de Joana Vasconcelos.

In een vorig leven zong Lina Cardoso Rodrigues fado onder de naam Carolina. Ze werd geboren in Duitsland, maar groeide op in Trás-os-Montes, waar ze van haar moeder de platen van Amália ‘ontvreemdde’ om die ontelbare keren te gaan beluisteren. Ze was in de ban van Amália en legde zich toe op de klank, de schoonheid en manier van zingen van de grote fadista. Ze werd door Filipe la Feria gevraagd om de jonge Amália Rodrigues te spelen in de musical 'Amália', ze zong op het grote scherm in de film 'De Consul van Bordeaux' (over de diplomaat Sousa Mendes, die 'de Portugese Schindler' wordt genoemd omdat hij duizenden mensenlevens redde in WOII) en als Carolina nam ze twee albums op.

Numa vida anterior Lina Cardoso Rodrigues cantou fado sob o nome de Carolina. Nasceu na Alemanha, mas cresceu em Trás-os-Montes onde da mãe ‘roubava’ os discos de Amália para os escutar vezes sem conta. Foi Amália que a cativou e rendou-se assim ao timbre, beleza e modo de cantar da grande fadista. Foi convidada por Filipe la Feria para interpretar a jovem Amália Rodrigues no musical ‘Amália’, cantou no grande ecrã no filme 'O Cônsul de Bordéus' (que trata do diplomata Sousa Mendes, chamado de ‘o Schindler português’ por ter salvado a vida de milhares de pessoas na 2ª guerra mundial) e como Carolina gravou dois álbuns.

Raül Refree is een Catalaanse muzikant en een van de meest innovatieve hedendaagse producers, die flamenco een nieuw perspectief heeft gegeven. Hij stond in voor de productie van 'Los Angeles', het album dat het internationale fenomeen Rosalía op de kaart zette als een van de meest relevante Flamenco stemmen van de nieuwe generatie. The Guardian omschreef haar als "het meest opwindende wat er gebeurde in de popmuziekscene in 2018". Ondertussen heeft Rosalía de internationale critici voor zich gewonnen met 'El mal querer', een plaat vol fusie van flamenco met r&b, hip hop en electronica, en heeft ze Flamenco naar een nieuwe dimensie getild.

Rosalía & Raül Refree       © diariovasco.com

Raül Refree é um músico catalão e um dos produtores mais inovadores da atualidade, que deu uma nova perspetiva ao flamenco. Ele assinou a produção 'Los Angeles', o álbum que colocou o fenómeno internacional Rosalía no mapa como uma das vozes do Flamenco mais relevantes da nova geração. O The Guardian descreveu-a como “a que de mais entusiasmante aconteceu no cenário da música pop em 2018”. Entretanto Rosalía conquistou a crítica internacional com 'El mal querer', disco de fusão do flamenco com r&b, hip hop e eletrônica, e levou o flamenco a uma nova dimensão.

Fado bracht Raül Refree naar Lissabon en toen hij Lina hoorde zingen in de Clube de Fado, één van de meest gereputeerde fado huizen in Lissabon, raakte hij in de ban van Lina's stem. Nieuwsgierigheid naar fado had hem ook bij werk van Amália Rodrigues gebracht, waarin hij een universele kracht terugvond die even intens was als die welke de flamenco klassiekers kenmerkte die hij zo goed kende. Beiden waren het er onmiddellijk over eens dat ze het repertoire van de eeuwige fadista moesten doorlichten, het ontdoen van de instrumentale dogma's van de fado, maar wel met behoud van de essentie. Lina interpreteert verbazingwekkend nummers als 'Barco Negro', 'Foi Deus' of 'Gaivota', stuk voor stuk klassiekers uit de fado, en werpt een ander licht op fado in de arrangementen die Raül Refree haar aanreikt. Geen trucs of filters, maar met kunstzinnigheid en een tot nu toe ongekende aanpak krijgt fado een nieuw elektronisch kleedje dat, in plaats van hem te verzwakken, alleen de universele uitstraling ervan versterkt.

O fado trouxe Raül Refree a Lisboa e quando ouviu Lina cantar no Clube de Fado, que é uma das mais reputadas casas desta cultura em Lisboa, apaixonou-se pela voz de Lina. A curiosidade sobre o fado também o tinha acercado da obra de Amália Rodrigues em que identificou uma força universal tão intensa quanto a que marcava os clássicos de flamenco que bem conhecia. Concordaram ambos imediatamente que deveriam explorar o reportório da eterna fadista, despindo-o dos dogmas instrumentais do fado, mas retendo a sua mais funda alma. Lina interpreta de uma forma assombrosa temas como 'Barco Negro', 'Foi Deus' ou 'Gaivota', qualquer um deles um monumento maior da memória do fado, e oferece uma outra luz ao fado nos arranjos que Raül Refree lhe preparou. Sem truques ou filtros, mas com arte e com uma abordagem nunca antes tentada vestindo o fado com uma inédita roupagem eletrónica que ao invés de o desvirtuar só lhe reforça a condição universal.

Twee buitengewone muzikanten die een intense muzikale empathie hebben ontwikkeld en het resultaat -het album dat in maart 2020 wereldwijd wordt uitgebracht- zou best eens één van de beste Portugese platen van het jaar kunnen worden, dixit wie ze reeds heeft gehoord. Het project LINA_ RAÜL REFREE gaat in Portugal in première op het Misty Fest Festival in november -Lissabon, Caldas da Rainha en Braga- en staat ook op de affiche van het Eurosonic festival in Groningen in januari. De eerste single en videoclip van de plaat is net uitgebracht, het nummer 'Cuidei que tinha morrido', fado-klassieker met tekst van Pedro Homem de Mello.

Dois músicos extraordinários que desenvolveram uma empatia musical intensa e o resultado -o álbum a editar mundialmente em março de 2020-, segundo quem já ouviu, poderá ser um dos melhores álbuns nacionais do ano. O projeto LINA_ RAÜL REFREE tem estreia nacional no Misty Fest  em novembro -Lisboa, Caldas da Rainha e Braga- e também integra o cartaz do festival Eurosonic em Groningen na Holanda em janeiro. Já está a ser lançado o primeiro single e video clipe do disco, o tema 'Cuidei que tinha morrido', clássico do fado com letra de Pedro Homem de Mello.

CUIDEI QUE TINHA MORRIDO Ao passar pelo ribeiro Onde às vezes me debruço, Fitou-me alguém corpo inteiro Dobrado como um soluço. Pupilas negras tão lassas Raízes iguais às minhas Meu amor quando me enlaças Porventura as adivinhas? Meu amor quando me enlaças Que palidez nesse rosto Sob o lençol de luar! Tal e qual quem ao sol posto, Estivera a agonizar. Deram-me então por conselho Tirar de mim o sentido… Mas depois vendo-me ao espelho Cuidei que tinha morrido!         © Letra: Pedro Homem de Mello

HET AANZICHT VAN DE DOOD Al wandelend langs de rivier Waar ik soms voorover leun, Zag ik iemand die me aanstaarde Gebogen als iemand die snikt. Zwarte pupillen zo vermoeid Ze leken op die van mij Mijn liefste als je me omhelst Heb je dan soms een vermoeden? Mijn liefste als je me omhelst. Hoe bleek was dat gezicht Onder de sluier van het maanlicht! Als iemand in de schemering, In stervensnood. Ze gaven me toen de raad Er niet langer bij stil te staan... Maar een blik in de spiegel nadien Onthulde mij het aanzicht van de dood!         © Tekst: Pedro Homem de Mello - eigen vertaling