FADO VAN DE LOOPGRAVEN

FADO DAS TRINCHEIRAS

Op 11 november herdenken we 100 jaar Wapenstilstand van Compiègne, het akkoord dat in Frankrijk werd getekend en een einde maakte aan de Eerste Wereldoorlog. Oorspronkelijk bleef Portugal neutraal, maar in 1916 werd het toch door Engeland ‘verzocht’ om ook militairen naar het front te sturen. Om haar belangen in Afrika te vrijwaren stemde de jonge Portugese republiek in en zo’n 100 000 man trokken ten oorlog naar Angola en Mozambique, het grootste gedeelte werd echter in Noord-Frankrijk gestationeerd. De troepen waren slecht uitgerust en nauwelijks getraind en werden door de Duitsers overrompeld tijdens de Slag bij de Leie, met duizenden Portugese doden en gewonden. Deze Grote Oorlog had een diepe impact op de Portugese maatschappij en dit resulteerde ook in verschillende muzikale nummers uit die periode. Het succes van enkele van die songs maakte dat ze later in een nieuwe versie opnieuw opdoken. Dat is precies wat gebeurde met 'Fado das Trincheiras' (Fado van de Loopgraven).

Em 11 de novembro completa-se 100 anos do Armistício de Compiègne, acordo assinado na França para dar fim à Primeira Guerra Mundial. No início Portugal manteve-se neutro, mas em 1916 a Inglaterra ‘pediu’ para enviar tropas também. Para proteger os seus interesses na África a jovem República Portuguesa concordou e cerca de 100 000 homens foram para a guerra, a Angola e Moçambique, mas a maioria foi estacionado no norte da França. As tropas estavam mal equipadas e mal treinadas e foram invadidas pelos alemães durante a Batalha de la Lys, com milhares de mortos e feridos portugueses. Esta Grande Guerra teve um impacto profundo na sociedade portuguesa, o que também resultou em vários temas musicais da época. O sucesso de algumas destas canções fez com que, mais tarde, algumas reaparecessem renovadas. Foi exatamente o que aconteceu com o 'Fado das Trincheiras'.

In de jaren 20 van vorige eeuw was 'João Ratão' één van de meest succesvolle operettes in Portugal. Daarin werd de deelname geschetst van Portugal in de campagne in Vlaanderen gedurende de Eerste Wereldoorlog. Het werk belicht de terugkeer thuis en de liefdeshistorie van een Portugese soldaat nadat dat hij heeft deelgenomen aan de slag in Vlaanderen. De operette inspireerde Jorge Brum do Canto tot het realiseren van een gelijknamige film in 1940 en voor deze film werd het nummer 'Fado das Trincheiras' (Fado van de Loopgraven) geschreven, met muziek van António Melo en tekst van Félix Bernardes en João Bastos, gezongen door Óscar de Lemos.U kan de volledige film hier bekijken.

Nos anos 20 do século anterior, 'João Ratão' era um dos maiores êxitos de opereta em Portugal e o seu tema evocava a participação de Portugal na campanha da Flandres durante a Primeira Guerra Mundial. A obra retrata o regresso a casa e a história amorosa de um soldado português após ter participado na batalha na Flandres. A opereta inspirou Jorge Brum do Canto a realizar um filme homónimo em 1940 e é para este filme que foi escrito o tema 'Fado das Trincheiras', música de António Melo e letra de Félix Bernardes e João Bastos, interpretado por Óscar de Lemos. Pode ver o filme inteiro aqui.

Ten tijde van de Koloniale Oorlog in Angola, begin jaren 60, was er onvoldoende inspiratie om muziek te schrijven gebaseerd op het conflict en toen de oorlog begon in te hakken op het dagelijks leven van de Portugese families verschenen ook de eerste songs, als een vorm van ondersteuning voor de opoffering van zij die bij de oorlog betrokken waren. Zo werd op de radio 'Fado das Trincheiras' terug opgevist, maar nu gezongen door de onmiskenbare stem van de grote fado zanger Fernando Farinha, één van de grootste fadistas van die tijd. Het nummer werd één van de hymnes van de oorlog overzee.

Na altura da Guerra Colonial em Angola, início dos anos 60, houve falta de inspiração para compor canções inspiradas no conflito e quando a guerra começou a afetar a rotina das famílias portuguesas começaram também a surgir as primeiras canções, como forma de apoio ao sacrifício daqueles que participaram naquela guerra. Assim a rádio reciclou o 'Fado das trincheiras', agora interpretado pela voz inconfundível do grande fadista Fernando Farinha, um dos maiores fadistas da época que ficou conhecido como o Miúdo da Bica. O tema tornou-se um dos hinos da guerra do ultramar.