PESSOA EN DE WAARHEID OVER DE ZEE  

PESSOA E A VERDADE SOBRE O MAR

In de haven van Leixões (Porto) zag ik deze tekst op de muur van een opslagplaats. Het fragment ‘Ah, todo o cais é uma saudade de pedra!’ is een vers (30-39) uit de Ode Marítima van Álvaro de Campos, één van de pseudoniemen van Fernando Pessoa.   

Het deed me dan ook onmiddellijk denken aan het project ‘De waarheid over de zee’, dat in 2004 een aantal kunstwerken met fragmenten uit het werk van Pessoa creëerde op diverse plaatsen aan de Belgische kust.

Dit fragment werd in blauwsteen vereeuwigd op de dijk in Sint-Idesbald. Het werk heeft blijkbaar al behoorlijk wat geleden onder de kracht van de natuurelementen.

De vertaling is van August Willemsen, die zich heeft toegelegd op de volledige vertaling van het oeuvre van Pessoa.

 

No porto de Leixões vi este texto na parede de um armazém. O fragmento ‘Ah, todo o cais e uma saudade de pedra!’ é um verso (30-39)  da Ode Marítima de Álvaro de Campos, um dos pseudónimos de Fernando Pessoa.

Logo fez-me pensar no projeto ‘A verdade sobre o mar’, que em 2004 criou um número de obras de arte com versos da obra de Pessoa, em vários lugares ao longo da costa belga.

Este fragmento foi eternizado em pedra azul no dique de Sint-Idesbald. Aparentemente a obra já sofreu bastante com o poder dos elementos naturais.

A tradução neerlandesa é de August Willemsen, que dedicou-se à tradução completa da obra de Pessoa.

Ah, todo o cais é uma saudade de pedra! E quando o navio larga do cais E se repara de repente que se abriu um espaço Entre o cais e o navio, Vem-me, não sei porquê, uma angústia recente, Uma névoa de sentimentos de tristeza Que brilha ao sol das minhas angústias relvadas Como a primeira janela onde a madrugada bate, E me envolve como uma recordação duma outra pessoa Que fosse misteriosamente minha. Álvaro de Campos

O, elke en ieder kade is een hunkering van steen! En als het schip dan afvaart van de kade En men opeens de afstand waarneemt die zich heeft geopend Tussen de kade en het schip, Dan overvalt me, waarom weet ik niet, een nieuwe angst, Een mist van droevige gevoelens, Die glinstert in het zonlicht van mijn reeds begrasde angsten Als het eerste venster waar de morgenstond op valt, En mij omgeeft als andermans herinnering Die tegelijk, mysterieus, de mijne was. Álvaro de Campos – Vertaling August Willemsen

Het fragment inspireerde blijkbaar ook de Braziliaanse zangeres Maria Bethânia toen ze het nummer ‘Os Argonautas’ op het album Pirata zette. Het nummer met tekst van Caetano Veloso (haar broer) wordt ingeleid door het fragment dat ik in Leixões zag.

Aparentemente o fragmento também inspirou a cantora brasileira Maria Bethânia quando ela gravou o tema ‘Os Argonautas’ no álbum Pirata. As letras de Caetano Veloso (seu irmão) são precedidas pelo fragmento que vi em Leixões.