VALENTIJN EN DE PORTUGESE TRADITIES

DIA DE SÃO VALENTIM E AS TRADIÇÕES PORTUGUESAS

In volle periode van de Dag der Geliefden en kloppende harten, loont het de moeite om op zoek te gaan naar de Portugese tradities in verband met de liefde.

Em plena época do Dia dos Namorados e de corações palpitantes, vale a pena descobrir as tradições portuguesas em relação ao amor.

De 'Lenços dos Namorados' zijn een traditie afkomstig uit de regio's Minho, Alentejo en de Azoren. De eerste zakdoeken -ook bekend als 'Lenços dos Pedidos'- werden aanvankelijk in twee kleuren (zwart en rood) gemaakt door vrouwen van lagere klassen die probeerden na te maken wat bij de adel gemeengoed was. De traditie gaat terug tot de 17de en 18de eeuw maar werd in de 19de eeuw pas echt populair.

Os Lenços dos Namorados são uma tradição que têm origem nas regiões do Minho, Alentejo e Açores. Os primeiros lenços -também conhecido por Lenços dos Pedidos- inicialmente eram pontuados a duas cores (preto e encarnado) e foram criados por mulheres de classes baixas tentando reproduzir uns outros que eram comuns na fidalguia. A tradição remonta aos séculos XVII e XVIII mas popularizou-se a partir do séc. XIX.

Het was een poëtisch en artistiek middel voor jonge vrouwen van huwbare leeftijd, een verklaring van intieme liefde aangeboden aan de jonge man van hun dromen. De jonge borduursters werkten naar eigen smaak, in linnen of katoen, volgens de financiële draagkracht van de meisjes. De liefdesboodschappen werden in vers geschreven (bvb: "In het midden van deze zakdoek / Staat jouw naam geborduurd / Hier in mijn hart / Jouw gezicht geportretteerd") en werden altijd vergezeld van bijhorende symbolen als harten, duiven, bomen van het leven en van fortuin. De jongen die de verkering accepteerde bond de doek om zijn nek op zijn zondagse pak en showde die met trots. Als hij niet aanvaardde bracht hij de zakdoek terug. Zowel vroeger als heden ten dage blijft een 'Lenço de Namorados' een liefdevol geschenk, altijd uniek en dierbaar.

Era forma poética e artística utilizada pelas moças em idade de casar, uma declaração de amor íntima oferecida ao rapaz que desejava. A jovem bordadeira bordava a seu gosto, em linho ou algodão, conforme as posses das raparigas. As mensagens de amor eram escritas em verso (por exemplo: "No centro deste lencinho / O teu nome está garbado / Dentro em meu coração / O teu rosto retratado") e sempre acompanhadas de símbolos alusivos como corações, pombas, árvores da vida e da fortuna. Aceitando o namoro, o rapaz atava o lenço ao pescoço sobre o fato de domingo, exibindo-o com orgulho. Não sendo correspondida, este devolvia o lenço. Ontem como hoje um Lenço de Namorados continua a ser um presente de amor sempre único e precioso.

In de Minho is er de traditie van de 'Cantarinha dos Namorados' (Kruik van de Geliefden), ook bekend als 'Cantarinha das Prendas' of 'Cantarinha de Guimarães', een traditie uit Guimarães, die veel gelijkenis vertoont met de Lenço dos Namorados, maar dan in klei. De Cantarinha dos Namorados is een aardewerkproduct, gemaakt in rode klei die zeven uur lang is gebakken en versierd met kleine gekristalliseerde bloemen, aardewerk van voortreffelijk Portugees vakmanschap.

No Minho há a tradição da Cantarinha dos Namorados, também conhecida por Cantarinha das Prendas ou Cantarinha de Guimarães, tradicional de Guimarães, e que é, grosso modo, uma correspondência do Lenço dos Namorados em barro. A Cantarinha dos Namorados é um produto oleiro, feita em barro vermelho cozido por sete horas, e ornamentada com pequenos floreados de mica esmigalhada, um produto oleiro de excelência do artesanato português.

Volgens de traditie moest een jongen, voordat hij een officieel huwelijksaanzoek deed, deze vaas aan zijn vriendin aanbieden als een vorm van huwelijksaanzoek. Als de vaas werd geweigerd, betekende dit dat de vriendin het verzoek had afgewezen, terwijl als ze werd aanvaard, het verzoek geformaliseerd werd en de vraag voor verloving alleen nog afhankelijk was van de instemming van de ouders. Vanaf dat moment werd de Cantarinha gebruikt om de geschenken voor de verloofden te bewaren. Het ging om goud of dingen met meer symbolische waarde, maar ook 'rifas', stukjes papier die een bepaald geschenk voor het nieuwe paar beschreven.

Segundo a tradição um rapaz, antes de fazer o pedido oficial de casamento, tinha que oferecer esta jarra à namorada como forma de pedido de casamento. Se a cantarinha fosse recusada, significava que a namorada tinha rejeitado o pedido enquanto que se fosse aceite, estava formalizado o pedido particular, passando a depender apenas da vontade dos pais o anúncio do noivado. A partir desse momento a Cantarinha servia para guardar os presentes dados aos noivos. Era ouro ou coisas de valor mais simbólico, mas ainda havia uma hipótese de lá se colocarem rifas, pedaços de papel que representavam determinada prenda para o novo casal.

De Cantarinha bestaat uit drie delen: de vaas aan de basis, duidelijk groter, die de welvaart van het paar voorstelt, de kleine vaas erboven, zichtbaar kleiner, die de problemen symboliseert waarmee elk verloofd of getrouwd paar geconfronteerd wordt en tot slot de afwerking in de vorm van een vogel, waarvan sommigen zeggen dat het de geheimen van de relatie weergeeft. Tegenwoordig worden de Cantarinhas niet langer gebruikt om iemands hand te vragen of om sieraden te houden, maar worden ze beschouwd als 'bewakers' van liefdesgeheimen en -verhalen.

A Cantarinha é composta por três partes: a cantarinha da base, claramente maior, representando a prosperidade do casal; a cantarinha que se sobrepõe a essa, visivelmente mais pequena, simbolizando os problemas que qualquer par de noivos ou casados tem de enfrentar; e por fim, o remate é feito com um pássaro, que alguns dizem ser o guarda-segredos da relação. Atualmente, as Cantarinhas já não são propriamente usadas para pedir a mão a alguém nem para guardar joias, mas assumem-se como 'guardiãs' de segredos e de histórias de amor.

Om muzikaal af te ronden: 'Dois Namorados' (Twee Geliefden) is een nummer uit 'Rosa', het meest recente album van Luísa Sobral en vertelt een waargebeurd verhaal, waarop Luísa Sobral verliefd werd. Het is het verhaal van Maria en Armando die elkaar ontmoetten in 1942 toen zij zeven was en hij zes. Zij huwde, hij niet en zij verloren elkaar gedurende 68 jaar uit het oog. Na al die jaren ontmoetten ze elkaar opnieuw, werden verliefd en zijn nu, op hun 85ste, geliefden.

Para terminar musicalmente: 'Dois Namorados' é um dos temas de 'Rosa', o álbum mais recente de Luísa Sobral e que conta uma história real, pela qual Luísa Sobral se apaixonou. É a história de Maria e Armando que conheceram-se em 1942 quando ela tinha sete anos, ele seis. Ela casou, ele não e perderem-se de vista durante 68 anos. Passados todos estes anos voltaram a encontrar-se, apaixonaram-se e aos 85 anos são agora namorados.

DOIS NAMORADOS Quando nada indicava que a vida que levava fosse mudar rápido assim Pois eu era mais velha que os velhinhos do jardim Quando os dias não passavam e só falava na saúde vi-te na rua reconheci-te dos nossos tempos de juventude Não tinhas casado nem tinhas ninguém e disseste ser feliz assim Que a única mulher de quem gostaste de verdade mas que já tinha cara-metade foi de mim E dormimos encaixados dois namorados sem tempo a perder cabelos brancos desalinhados pés entrelaçados já sem medo de adormecer E eu que acreditava que a vida só nos dava um amor assim uma só vez Dou-te um abraço apertado e vamos de braço dado pra todos verem o que a vida fez E dormimos encaixados dois namorados sem tempo a perder cabelos brancos desalinhados pés entrelaçados já sem medo de adormecer © Letra: Luísa Sobral

TWEE GELIEFDEN Toen niets te kennen gaf dat het leven dat ik leidde zo snel zou veranderen Omdat ik ouder was dan de oudjes in het park Toen de dagen voorbij kropen en alleen nog over gezondheid werd gepraat zag ik jou op straat ik herkende je uit onze jeugdjaren Jij was niet getrouwd je had zelfs niemand en je zei dat je gelukkig was zo Dat de enige vrouw die je echt leuk vond maar die al een wederhelft had dat ik dat was En we slapen lepeltje lepeltje twee geliefden geen tijd te verliezen wit haar in de war voeten in elkaar verstrengeld niet meer bang om in te dommelen En ik die geloofde dat het leven ons slechts één keer dergelijke liefde geeft Ik omhels je stevig en we lopen arm in arm om iedereen te laten zien wat het leven heeft gedaan En we slapen lepeltje lepeltje twee geliefden geen tijd te verliezen wit haar in de war voeten in elkaar verstrengeld niet meer bang om in te dommelen © Tekst: Luísa Sobral - eigen vertaling