LETTERS IN STEEN EN PORTUGAL

WELKOM - SEJA BEM-VINDO

Van Jeroen Boudens leerde ik letters in steen verwerken. Muziek bracht mij naar Portugal waar ik verliefd werd op het land, zijn inwoners en fado. Van deze passies heb ik een cocktail gemaakt, met behoorlijk wat muziek toegevoegd. Welkom op deze blog waar je hopelijk ook jouw ding vindt. Het letterkappen is echter al een tijdje beperkt door een hardnekkige tendinitis...

Jeroen Boudens ensinou-me a escultura das letras em pedra. A música trouxe me a Portugal onde apaixonei-me pelo paÍs, pelos habitantes e pelo fado. Destas paixões fiz um cocktail, colocando bastante música. Seja bem-vindo neste blog e espero que vá gostar. No entant, há algum tempo a esculptura de letras tem sido limitada por uma tendinite teimosa.... (Sou belga, então peço desculpa por erros de tradução)

28 dec 2012


‘KOENTEKRAAFS’ IS TEGENDRAADS
‘KOENTEKRAAFS’ SIGNIFICA RECALCITRANTE
Recent las ik nog maar eens een stuk over de negatieve invloed van SMS, Chat, Twitter en soaps op onze Nederlandse taal. Delicate materie, maar de term ‘tussentaal’  wordt ondertussen toch maar stilaan als een volwaardig onderdeel van ons taalgebruik beschouwd.
Ik herinner me de tijd waarin de discussie omtrent ABN of dialect volop losbarstte en het dialect op zeker moment zogoed als ten dode was opgeschreven. Gelukkig wordt de soep nooit zo heet gegeten als ze wordt opgediend en werd de streektaal ondertussen toch min of meer in ere hersteld. Dit neemt echter niet weg dat bvb het Brugs dialect toch beetje bij beetje verloren gaat, gewoon door de erosie van de tijd en het feit dat er steeds minder authentieke Bruggelingen zijn.
‘Koentekraafs’ is één van die prachtige woorden uit het dialect, een woord dat zo mooi klinkt en zoveel meer zegt dan wat we als tegendraads moeten vertalen.
Voor alle zekerheid heb ik het in steen vereeuwigd, althans dat hoop ik toch.
 
Recentemente li mais uma vez outro artigo sobre o impacto negativo do SMS, Chat, Twitter e das novelas em nosso idioma neerlandês. Questão delicada, mas o termo ‘linguagem intermediária’ lentamente, mas seguramente, faz parte da nossa língua diária.
Lembro-me da altura em que o debate sobre o ABN (o neerlandês-padrão) e o dialecto intensificou-se e o dialecto em algum ponto estava quase condenado a morte. Felizmente, como se diz em neerlandês, a sopa nunca se come tão quente como está servida e o dialecto foi mais ou menos reabilitado. Mas ainda, por exemplo, o dialecto de Bruges perde-se pouco a pouco, simplesmente pela erosão do tempo e pelo facto de que cada vez há menos Brugenses ‘autênticos’.
‘Koentekraafs’ é uma dessas palavras maravilhosas do dialecto, uma palavra que soa tão bem e explica muito mais do que temos de traduzir como recalcitrante.
Só para ter certeza imortalizei-a em pedra, pelo menos, espero que venha a ser assim.

19 dec 2012

ANTÓNIO CHAINHO : SITAR EN FADO
ANTÓNIO CHAINHO : O SITAR E O FADO
Enkele dagen terug overleed Ravi Shankar, de Indische sitar virtuoos. Hij was het die de sitar introduceerde in de westerse popmuziek, hij stond op het podium in Woodstock en werkte met The Beatles en The Rolling Stones. De vader van Norah Jones werd door George Harrison als de ‘peetvader van de wereldmuziek’ omschreven.

Iemand die op Portugees niveau ook voor deze titel in aanmerking komt is zonder twijfel António Chainho. Deze ‘mestre da guitarra portuguesa’ opent in de jaren 60, nadat hij een enkele jaren in de grote fadohuizen van Lissabon werkte, zijn eigen stek : O Picadeiro. Hij begeleidt er  grote namen van de fado waaronder Maria Teresa de Noronha, Lucília do Carmo, Hermínia Silva, Frei Hermano da Câmara en Carlos do Carmo en neemt enkele solo-albums op.
Hij wil de wereld de universele dimensie van de Portugese gitaar tonen, haar bevrijden uit de fado - waarvan ze wel altijd de essentie zal uitmaken - en integreren in de diverse muziekstijlen die je op onze planeet kan horen. Hij vindt dat de guitarra minstens even belangrijk is als de menselijke stem en gaat dan ook  meer gedurfde projecten niet uit de weg. Er volgen duetten met Paco de Lucia en John Williams. Hij begeleidt de Spaanse Maria de Lurdes Padreira, de Brazilianen Fafá de Belém en Gal Costa, en de Japanse Saki Kubota. Later werkt hij ook met de Canadese KD Lang (een heel speciale versie van ‘Fado Hilário’), José Carreras, Adriana Calcanhotto en Maria Bethânia. Op het album ‘Lisboa-Rio’ slaat hij een brug tussen Portugal en Brazilië, met o.a. Jacques Morelenbaum, Ney Matogrosso en Virgínia Rodrigues.
Op zijn recentste project ‘LisGoa’ combineert hij fado met Indische muziek, met de sitar van Ravi Shankar, die hier door Paulo Sousa wordt bespeeld.
We kunnen dan ook besluiten dat António Chainho één der meest internationale Portugese muzikanten is, een echte ambassadeur van het unieke instrument dat de Portugese gitaar is.

Panch Vorsam (Cinco Anos)
(bron/fonte : youtube.com/watch?v=6xCDHOZgkCk)
Há alguns dias morreu Ravi Shankar, o virtuoso do sitar indiano. Foi ele que introduziu o sitar na música pop ocidental, actuou no palco em Woodstock e trabalhou com os Beatles e os Rolling Stones. O pai de Norah Jones foi descrito por George Harrison como ‘o padrinho da world music’.

Sem dúvida quem merece este título a nível português é António Chainho. Nos anos 60 este ‘Mestre da guitarra portuguesa’ passou a ter o seu próprio espaço (O Picadeiro)  depois de ter trabalhado durante alguns anos nas grandes casas de fado de Lisboa. Acompanha grandes nomes do Fado, incluindo Maria Teresa de Noronha, Lucília do Carmo, Hermínia Silva, Frei Hermano da Câmara e Carlos do Carmo, e grava vários álbuns solo.
Ele quer mostrar ao mundo a dimensão universal da guitarra portuguesa, libertando-a do fado – de que sempre será o coração – e trazendo-a para a imensa variedade de músicas que se podem ouvir no nosso planeta.
Acredita que pelo menos a guitarra é tão importante quanto a voz humana e começa realizar os projectos mais ousados. Seguem duetos com Paco de Lucia e John Williams. Acompanha a espanhola Maria de Lurdes Padreira, os brasileiros Fafá de Belém e Gal Costa, e a japonesa Saki Kubota. Mais tarde também trabalha com a canadiana KD Lang (uma versão muito especial do "Fado Hilário"), José Carreras, Adriana Calcanhotto e Maria Bethânia. No álbum ‘Lisboa-Rio’ estabelece uma ponte musical entre Portugal e o Brasil, com Jacques Morelenbaum, Ney Matogrosso e Virgínia Rodrigues, entre outros.
No seu mais recente projecto "LisGoa", ele combina o fado com a música indiana, com o sitar de Ravi Shankar, neste caso tocado por Paulo Sousa.
Podemos concluir que António Chainho é um dos músicos portugueses mais internacionais, um verdadeiro embaixador do instrumento único que é a guitarra Portuguesa.

16 dec 2012

DE ONWAARSCHIJNLIJKSTE PLAAT VAN HET JAAR
O DISCO MAIS IMPROVÁVEL DO ANO

De internationaal gerenommeerde klassieke pianiste Maria João Pires - de Telegraph omschreef haar als ‘één van de meest gevierde en geliefde pianisten op de planeet’ - gaat met Carlos de Carmo, de ‘eminence grise’ van de fado, in duet.
De site “Portal do Fado” beschrijft het als volgt.

“Negen dialogen deelt Carlos do Carmo met Maria João Pires op dit erg speciaal project.
Welkom op de meest onwaarschijnlijke plaat van het jaar. Maria João Pires wisselde even Schubert en Mozart in voor fado uit Lissabon, Carlos do Carmo zong en Maestro Vitorino d’ Almeida componeerde. Hierbij voegden zich negen dichters, die onuitgegeven teksten leverden voor het project.
Uiteraard een stevige uitdaging voor Carlos do Carmo, verplicht tot tonale variaties die in een ‘straatlied’ normaal niet van doen zijn. Het is een plaat om opnieuw en opnieuw te beluisteren, die zich progressief bloot geeft en langzaam laat ontdekken. Ze weerspiegelt het traject van een man wiens ganse leven in het teken van de fado stond en die altijd aan wat hij kreeg iets toevoegde.
Maria João Pires en Carlos do Carmo namen de uitdaging aan die werd voorgesteld door Armando Caldas  van “Intervalo – Grupo de Teatro” en gesponsord werd door het gemeentebestuur van  Oeiras. Het project kreeg vorm in de partituren van maestro António Vitorino d’Almeida, waarmee de teksten van negen dichters  werden gecombineerd : Vasco Graça Moura, José Carlos Vasconcelos, Júlio Pomar, Fernando Pinto do Amaral, José Saramago, Urbano Tavares Rodrigues, Nuno Júdice, Maria do Rosário Pedreira en Fernando Tavares Marques.”

 
A pianista clássica internacionalmente renomada Maria João Pires (o Telegraph descreveu-a como "uma dos pianistas mais celebrados e amados do planeta"), actua em dueto com Carlos de Carmo, eminência parda do fado.
O site “Portal do Fado” descreve como segue.
 
“São nove os diálogos que Carlos do Carmo partilha com Maria João Pires neste projecto tão especial.
Bem-vindos ao disco mais improvável do ano. Maria João Pires, por breves instantes, trocou Schubert e Mozart pelo fado de Lisboa, Carlos do Carmo cantou e o Maestro Vitorino d’ Almeida compôs. A este ainda se juntaram nove poetas, que deram textos inéditos ao projecto.
De evidente desafio para Carlos do Carmo, obrigado a variações tonais a que uma música de rua não está habituada, este é um disco de audição repetida, de revelação progressiva, de descoberta lenta. E o espelho perfeito do percurso de um homem que, dedicando a vida ao fado, nunca o deixou tal como o encontrou em cada momento.”
Maria João Pires e Carlos do Carmo abraçaram o desafio que foi lançado pelo “Intervalo – Grupo de Teatro” na pessoa de Armando Caldas, e patrocinado pela Câmara Municipal de Oeiras. O projecto começou então a ser desenhado nas partituras do maestro António Vitorino d’Almeida, ao qual se juntaram as palavras de nove poetas: Vasco Graça Moura, José Carlos Vasconcelos, Júlio Pomar, Fernando Pinto do Amaral, José Saramago, Urbano Tavares Rodrigues, Nuno Júdice, Maria do Rosário Pedreira e Fernando Tavares Marques.”


12 dec 2012


‘O MISTÉRIO’ - SOLO DEBUUT VAN TERESA SALGUEIRO
‘O MISTÉRIO’ – ESTRÉIA-SOLO DE TERESA SALGUEIRO 

De voormalige zangeres van Madredeus bracht in 2012 haar eerste solo album uit, iets wat totaal onterecht een beetje tussen de plooien van het muziekjaar verdween.
Teresa Salgueiro was gedurende 20 jaar (1987-2007) frontvrouw van Madredeus, de bekendste Portugese groep ooit, die meer dan 5 miljoen platen verkocht in de hele wereld. Ze speelde ook de hoofdrol in de langspeelfilm ‘Lisbon Story’ van Wim Wenders.

In 2006 bracht ze, paralel met haar groepswerk, de cd ‘Obrigado’ op de markt, een project waarvoor ze samenwerkte met o.a. José Carreras, Caetano Veloso, Angelo Branduardi en Carlos Nunez. In de daaropvolgende jaren ging ze met het Lusitânia Ensemble op zoek naar de roots van de Portugese muziek (‘La Serena’ en ‘Matriz’). In Brazilië werkte ze met het Septeto João Cristal (‘Você e Eu’) en de de Poolse componist Zbigniew Preisner inviteerde haar om enkele nummers in te zingen op ‘Silence Night and Dreams’.
Nu gaat ze dus solo op ‘O Mistério’, waarvoor ze zelf alle muziek en tekst zelf componeerde. In het Convento da Arrábida (nabij Setúbal) liet ze een opnamestudio monteren en trok er zich een maand terug met Carisa Marcelino (acordeon), Óscar Torres (contrabas), André Filipe Santos (gitaar) en Rui Lobato (percussie e gitaar) om er de vijftien nummers van het album te creëren. Het resulteerde in een meditatie over het mysterie van het leven, waarvoor de kristallen stem van Teresa zich perfekt leent. ( http://www.teresasalgueiro.pt/en ) 


 
 Em 2012 a ex-vocalista dos Madredeus lançou o seu primeiro álbum solo, o que passou um pouco despercebido, embora seja totalmente injustificado.
Durante 20 anos (1987-2007) Teresa Salgueiro foi a vocalista dos Madredeus, a banda portuguesa mais famosa de sempre que vendeu mais de cinco milhões de discos em todo o mundo. Também foi a actriz principal na longa-metragem de Wim Wenders, ‘Lisbon Story’. Já em 2006, paralelo com o seu trabalho de grupo, lançou o CD ‘Obrigado’, um projecto em que trabalhou com José Carreras, Caetano Veloso, Angelo Branduardi e Nunez Carlos entre outros. Nos anos seguintes,  com o Lusitânia Ensemble, foi à procura das raízes da música Portuguesa (‘La Serena’ e ‘Matriz’). No Brasil trabalhou com o Septeto João Cristal (‘Você e Eu’) e o compositor polaco Zbigniew Preisner convidou-a para cantar alguns temas no álbum ‘Silence Night and Dreams’.
Agora estreou-se a solo com o álbum "O Mistério", para o qual ela própria compôs todas as músicas e as letras. No Convento da Arrábida (perto de Setúbal) mandou montar um estúdio de gravação e durante um mês retirou-se com Carisa Marcelino (acordeão), Óscar Torres (contrabaixo), André Filipe Santos (guitarra) e Rui Lobato (percussão e guitarra) para criar os quinze temas do álbum. Tudo isso resultou numa meditação sobre o mistério da vida à qual a voz cristalina de Teresa presta-se perfeitamente. ( www.teresasalgueiro.pt)
Terwijl ik dit stukje blog schreef vernam ik het overlijden van een collega waarmee ik tot een paar maanden terug Portugese les volgde. Samen met haar man deelde ze dezelfde passie voor Portugal. Ze kwamen vorige vrijdag allebei om in een tragisch verkeersongeval. ‘A Partida’ is het laatste nummer op ‘O Mistério’, voor Gerd en Stefaan.
 
Enquanto escrevia este pedaço blog fui informado da morte de uma colega com quem tive aulas de português até há alguns meses. Ela e o seu marido compartilhavam a mesma paixão por Portugal. Na sexta-feira passada ambos morreram num trágico acidente de carro. 'A Partida' é a última música no álbum 'O Mistério', para Gerd e Stefaan.
 
  


A Partida  (Letra & música: Teresa Salgueiro)
Um dia quando deixar
A minha breve morada
Serei apenas leveza no ar azul
Da madrugada
Suave neblina
Ou espuma do mar
Um instante fugaz?

Não voltarei a sentir
A luz do sol no meu rosto
Nem a frescura das águas na pele
E tantas coisas que eu gosto
O ar das montanhas
O canto das aves
O cheiro da terra

Eu só queria dizer
Que agradeço e me abandono
Tenho o amor que me ensina a viver
Enquanto espero o Outono.
Só quem amei me acompanha
Me ampara
Só o amor ficará.

Het vertrek (Tekst en muziek: Teresa Salgueiro)     
Als ik op een dag mijn
Kort verblijf achterlaat
Zal ik slechts lichtheid zijn in de blauwe lucht
Van de dageraad
Zachte nevel
Of een schuimkopje op zee
Een vluchtig moment?

Nooit zal ik nog voelen
Het zonlicht op mijn gezicht
Of het frisse water op mijn huid
En zoveel dingen waar ik van hou
De lucht in de bergen
Het zingen van de vogels
De geur van de aarde

Ik zou alleen willen zeggen
Dat ik dankbaar vertrek
Ik heb liefde die me leert te leven
Terwijl ik wacht op de herfst.
Alleen die ik lief had vergezelt me
Behoedt me
Alleen de liefde zal blijven. 
 

4 dec 2012

INCH’ALLAH BLIJFT STIJGEN
INCH’ALLAH CONTINUA A SUBIR
In de editie 2012 van de top 100 van Belgische muziek op Radio1 verscheen het nummer ‘Inch’Allah’ van Salvatore Adamo op nr 12, de hoogste positie ooit. Toch opvallend als je weet dat het nummer 45 geleden werd uitgebracht. Het heeft zonder twijfel te maken met de recente opflakkering van geweld in het Midden Oosten en het bevestigt alleen maar hoe hopeloos de toestand daar aan het worden is.
Toch maar eens die prachtige Portugese uitvoering van Inch’Allah, door Amália Rodrigues, opnieuw beluisteren.








Na edição de 2012 do top 100 da música belga no Radio1 o tema ‘Inch'Allah’ de Salvatore Adamo alcançou o número 12, a posição mais alta de sempre. Notável, sabendo-se que o número foi lançado há 45 anos. Sem dúvida tem a ver com a recente onda de violência no Oriente Médio e isso só confirma o quão desesperada a situação está a ficar por ali.
No entanto, ouçamos novamente a interpretação magnífica de ‘Inch'Allah’ em português, por Amália Rodrigues.

Inch'Allah (Salvatore Adamo)

J'ai vu l'orient dans son écrin avec la lune pour bannière
Et je comptais en un quatrain chanter au monde sa lumière
Mais quand j'ai vu Jérusalem, coquelicot sur un rocher,
J'ai entendu un requiem, quand sur lui, je me suis penché.

Ne vois-tu pas, humble chapelle, toi qui murmures
"paix sur la terre",
Que les oiseaux cachent de leurs ailes ces lettres de feu:
"Danger frontière!"
Le chemin mène à la fontaine.
Tu voudrais bien remplir ton seau.
Arrête-toi, Marie-Madeleine: pour eux, ton corps ne vaut pas l'eau.

Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah

Et l'olivier pleure son ombre, sa tendre épouse, son amie
Qui repose sous les décombres prisonnières en terre ennemie.
Sur une épine de barbelés, le papillon guette la rose.
Les gens sont si écervelés qu'ils me répudieront si j'ose.

Dieu de l'enfer ou Dieu du ciel, toi qui te trouves ou bon te semble,
Sur cette terre d'Israël, il y a des enfants qui tremblent.

Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah

Les femmes tombent sous l'orage. Demain, le sang sera lavé.
La route est faite de courage: une femme pour un pavé
Mais oui : j'ai vu Jérusalem, coquelicot sur un rocher.
J'entends toujours ce requiem lorsque, sur lui, je suis penché,

Requiem pour 6 millions d'âmes qui n'ont pas leur mausolée de marbre
Et qui, malgré le sable infâme, ont fait pousser 6 millions d'arbres.

Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah
Vi o oriente em guarda jóias, com a lua como bandeira
E cantei decidido, numa quadra, sua luz...
Mas quando vi Jerusalém, papoila em rocha sobranceira,
Um requiem escutei,quando sobre ela me debrucei...

Não vês tu, capela humilde, tu que murmuras
"paz sobre a terra"
Que os pássaros tapam com suas asas palavras de fogo
"Fronteira-Perigo!"
O caminho leva à fonte. Teu vaso de água carece.
Pára, Maria Madalena : para eles, teu corpo não vale a água...não o merece...

Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah

E a oliveira chora sua sombra, a terna esposa, o amigo...
Repousam quais escombros, aprisionados em terra inimiga,sem abrigo.
Num espeto de arame farpado, a borboleta espia a rosa
Pessoas desnorteadas repudiar-me-ão caso ouse...

Deus do inferno ou Deus do céu, tu, onde te apetece,
E na terra de Israel, crianças tremem de pavor...

Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah

Na tempestade bárbara mulheres caem... Amanhã o sangue será lavado...
A calçada é feita de coragem: cada mulher é cada pedra...
Mas sim : Eu vi Jerusalém, papoila em rocha sobranceira,
Ouço ainda o requiem, desde que, sobre ela, me debrucei...

Requiem para 6 milhões de almas sem qualquer mausoléu de mármore
E onde, apesar da areia infame, 6 milhões de árvores plantámos...

Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah Inch'Allah
(Fonte : http://trimix51.blogspot.be/2010/07/inchallah.html)